Engin Mühendislik
En Kaliteli En Ekonomik ve En Sağlıklı Mühendislik Çözümleri....
SAYFA İÇİ ARAMA
-Tesisat Boru Çapi Tablolari - Tesisat Malzemeleri -Sıhhi Tesisat Nedir - Pis Su Tesisati Nedir -Dökme Demir Borular -Çelik Borular-Galvaniz Çelik Borular - Polipropilen (PP) Borular ve Çeşitleri-Cam Elyaf Takviyeli Borular ve Çeşitler-Sac ve boru bükümü hesabı-Alüminyum Folyo Takviyeli Borular ve Çeşitleri-HDPE Polietilen (PE-X) Borular ve Çesitleri-Bakir Borular-Hangi Boru Hangi Tesisata Uygundur-Borularin saatte su taşıma kapasiteleri -Sıhhi Tesisat Arızaları ve Çözümleri -Yağmur Suyu Hesabı- Atık Su ve Sifonlardaki Arızalar -Temiz Su Tesisati Arızaları- Sıcak ve soğuk su Pratik Bilgiler -özgül aağırlıklar-Mekanik Tesisat Semboller -flanş ölçüleri - Birimler -Elektrik Birim ve pratik Bilgileri- Paslanmaz Çelik kalite çeşitleri ve kullanim alanlari -PDF Tablolar Borularda sürtünme kayıpları(Sicaklik karşılaştırmaları Yanma ürünleri-Sıcaklığa göre malzeme seçimi - Sicakliga göre su özellikleri - Akışkan hızları -Kızgin Buhar özellikler- boruların termal genişlemesi vs) - Ana yakit deposu montaj şemasi - Borularda mesnet mesafesi - Selenoid vana nedir--Basinç Düsürücü-Kaynak(elektrik ark,argon , gaz altı)-Tesisat Kaçagi Bulma Cihazlari
*******************************************************************
Tesisat Malzemeleri - Tesisat arızaları çözümleri
En Kaliteli En Ekonomik ve En Sağlıklı Mühendislik Çözümleri..
ihtiyacınız olan her konu için fiyat alınız
Yapı ve Tesisat konusunda yapmak istediklerimiz :
-Faaliyet gösterdiğimiz sektörde, müşterilerimizin yaptığı uygulamalarda dünya çapında kabul görmüş, uygunluğu standartlar ile belirlenmiş doğru ürünleri, doğru yerde kullanmasını sağlayarak daha hızlı, daha pratik, daha ekonomik çözümler yaratmak.
- Faaliyet gösterdiğimiz sektörde,üretimini veya ithalatını yapmış olduğumuz ürünün hangi uluslar arası standartlara uygun olması gerektiğini, hangi kalite belgelerine sahip olması gerektiğini, hangi üretim teknolojisi ile üretilmesi gerektiğini, hangi teknik şartlara sahip olması gerektiğini ve doğru olarak nerede ve hangi şartlar altında kullanılması gerektiğini sektörün tüm bireylerine aktarmak.
- Önümüzdeki yıllarda, bölgemizdeki tartışılmaz üstünlüklerini Dünya çapında kanıtlayacaklarına inandığımız Türk İnşaat firmalarına, uluslar arası normlarda ve kalitede ürünlerimiz, konusunda uzman teknik kadromuz ile çözüm ortağı olmak.
KALORİFER TESİSATLARINDA BORU ÇAPI HESABI
Kalorifer tesisatlarında boru çapı hesabı yapılırken ya basınç düşümü ya da hız değerlerinden hareket edilir. Genellikle basınç düşümü kabulünden hareket edilir. Bu arada çap seçilirken hız değerlerine de bakılmalıdır. Braşmanlarda en küçük değerde olan su hızı boru çapları büyüdükçe düzgün şekilde artmalı ve kazan girişinde en büyük hıza ulaşmalıdır. Bu nedenle konfor ısıtmasında su hızı branşmanlarda 0,2 – 0,3 m/s mertebesinde olmasına dikkat edilir. Su hızının 2″ e kadar borularda 1 m/s den az olmalı, daha büyük çaplı borularda ise 1,5 m/s yi aşmamalıdır.
Basınç düşümünün büyük seçilmesi durumunda boru çapları küçük çıkacak ve buna bağlı olarak da boru şebekesi daha ucuza mal olacaktır. Ancak basınç düşümünün büyük seçilmesiyle sirkülasyon hızları ve basınç kayıpları artacağından pompanın tükettiği enerji miktarı artacaktır. R basınç düşümünün düşük seçilmesi durumunda ise boru çapları büyük çıkacak ve boru şebekesi daha pahalıya mal olacaktır. Buna karşılık pompanın tükettiği enerji azalacaktır.
Boru şebekesinin ve işletme giderlerinin daha ekonomik olması açısından ortalama basınç düşümleri küçük tesislerde R = 5-8 mmSS/m, büyük tesislerde R = 8 – 15 mmSS/m alınabilir.
Kalorifer tesisatlarında boru çapı
Isıtmada Boru Çapları
Isıtmada Boru Çapları
Soğuk Su Boru Çapı
Temiz Su Tesisatında Kullanılan Borular
Temiz su tesisatında kullanılan borular kullanım amacına uygun, su kalitesini etkilemeyen ve korozyona dayanıklı malzemelerden yapılmalıdır. Temiz su tesisatında kullanılan borular farklı malzemelerden yapılmış olabilir. Günümüzde galvanizli boruların yerini plastik borular almaya başlamıştır. Galvanizli borunun ömrü, galvaniz kalınlığına ve doğru kullanımına bağlı olarak 10 50 yıldır. Ortalama 20 °C sıcaklıkta bu süre tespit edilmişken sıcaklık ve basınç artması durumunda bu ömür daha azdır. Bina içi sıcak su ve soğuk su tesisatlarında, galvanizli çelik, plastik ve bakır borular kullanılabilir. Günümüzde, galvanizli borulara göre daha uzun ömürlü, ekonomik ve işçiliğinin kolay olması dolayısıyla plastik borular öncelikle tercih edilmektedir. Ancak sıva üstü tesisatlarda sert çekilmiş bakır borular estetik yönüyle tercih sebebidir.
Sıhhi Tesisat Nedir? :
İnsan yaşamı için zorunlu olan temiz suyun temini, kirli suyun uzaklaştırılması ve kullanılmasını sağlayan tesislerin yapımı ve işletilmesini konu alan meslek dalıdır. Bu konuda çalışan meslek sahiplerine Sıhhi Tesisatçı denir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi tesisatçılık insan sağlığını ilgilendiren bir meslektir. Tesisatçıda bunun bilincinde olmalı, çalışmalarda bunun önemini unutmamalıdır. Unutmayalım ki Sıhhi Tesisat bir binanın can damarı sayılır.
Binalarda temiz su, pis su, ısıtma ve hava gazlı borularından başka şehirlerde ana su boruları şebekesinden petrol taşıma işlerinde buhar ve çeşitli sıvıları taşımada ve çatı konstrüksiyon elemanı olarak boruların kullanıldığı görülmektedir.
.
Temiz su tesisatlarında sayaç yönünde su boşaltılması sağlamak amacıyla yatay borulara % 1 eğim verilmelidir. Açıktan döşenen borular mutlaka kelepçelenmelidir. Boru ekseninin duvardan açıklığı 3 inçe kadar 4 cm, 3 inç ve daha büyük borularda 5 – 6 cm olmalıdır. Bina dışında toprak altına döşenecek borularda donmaya karşı önlem almak için bölgesine göre 60 – 80 – 100 cm derinlikte gömülerek izolasyon yapılmalıdır. Ayıca ağır vasıta geçecek yerlerde gerekli önlem alınmalıdır. Kolektör yapımında kaynak kullanılmamalıdır. Eğer kullanılması zorunlu ise yeniden galvanizlenme işlemi gerçekleştirilmelidir.
Sıhhi tesisat, yapı için gerekli suyun temini, depolanması, arıtılması, ısıtılması, basınçlandırılması ve dağıtımı, sıhhi tesisat aygıt ve donanımları, pis suyun atılması, atık suyun arıtılması, yağmur suyu drenajı ve yangından koruma,mutfak,çamaşırhane, yüzme havuzları güneş enerjisi tesisatı, konularını kapsar.
Bir sıhhi tesisat sisteminin gerçekleştirilmesi için gerekli temel kriterleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Yapıya temiz suyun sağlanması ve herhangi bir şekilde pis suyun karışmasının önlenmesi, Aygıtların sayısı, sağlanan suyun miktar ve basıncına uygun bir sistem kurulması, gerekli durumlarda su depolanması, pis su drenaj sisteminin tıkanma ve katı madde birikimlerinden uygun bir bakımla korunmasının sağlanması, tesisat ömrü için uygun boru ve donatım malzemesinin seçilmesi, temiz ve pis su tesisatlarının uygun ayırma, yalıtım ve havalandırılmasının sağlanması,projelerin ön hazırlık safhasında, mimari projeler üzerinde boru geçiş yerleri, cihaz yerleştirme gibi konularda dikkat edilecek noktalar şunlardır; Islak hacimler düşey doğrultuda üst üste, Yatay planda sıhhi tesisat olan bölümler yan yana getirilmelidir.
Banyo ve helâlar yapı özellikleri göz önüne alınarak normal döşemeden 25 ila 40 cm düşük döşeme yapılmalıdır.
Düşey borular, tesisat galerilerinden geçirilmelidir. Duvarlardan geçen borulara gerekli eğim verilmelidir. Pissu ve temiz su tesisatı, mümkünse en kısa şekilde ve en az dirsek kullanılarak çekilmelidir.
Tesisat projesinde
1. Hesap ve açıklamaları içeren bir tesisat hesap raporu,
2. Kat planları,
3. Kolon şeması,
4. Gerekirse izometrik boru akış şemaları,
5. Laboratuar ve mutfak gibi özel işlem aygıtlarının bulundukları yerler için özel boru diyagramları,
6. Rögar, yağ ayırıcı ve cihaz bağlantıları gibi gerekli yerler için detay çizimleri
Konutlardaki Islak Ve Kuru Hacimler:
Konutlarda ıslak hacimler, sıhhi tesisatın (soğuk veya sıcak temiz su ve pis su tesisatları) yer aldığı hacimlerdir. Bu hacimlerde tesisat bağlantısı olan çeşitli cihazlar ve bu cihazların pissu
bağlantıları (bulaşık makinası, çamaşır makinası gibi.) sıhhi tesisat kapsamında ele alınacak konulardır.
Aşağıda sırası ile ıslak hacimler, burada mevcut gereç ve donanımlar ve bunların fonksiyonları verilmiştir.
MUTFAK
Tesisatçının mutfak evyesi, bulaşık makinası, çamaşır makinası gibi cihazların tesisatlarını sıva altı döşemesi ve kaçak testinden sonra çıkış ağızlarını kör tapa ile kapatması gerekir.
Hastane, fabrika, otel, lokanta ve benzeri büyük tesislerde, yemek hazırlama ve pişirme amaçlı ayrıca bir mutfak tesisatı düşünmek ve bunlar için yeterli alanı ayırmak gerekir.
Yemek pişirme işlemleri için buhar tesisatının çekilmesi gerekir. Kullanılacak cihazların niteliğine göre mutfaklara soğuk su, sıcak su, yumuşak sıcak su, buhar ve gaz tesisatı çekilmelidir. Ayrıca endüstriyel mutfak çıkışlarına yağ ayırıcı konulmalı ve mutfak havalandırması iyi planlanmalıdır.
ÇAMAŞIR ODASI
Çamaşır odası, büyük tesislerde çamaşır yıkama, kurutma ve ütüleme alanı ve bazı konutlarda ise özel alan olarak tasarlanır. Çamaşır odasında çamaşır makinası tesisatı, elde yıkama bölümü ve buharlı ütüler için tesisat planlanmalıdır.
BANYO
Banyo içerisinde bir banyo küveti bir lavabo, bir alafranga tuvalet yerleştirilmelidir. Kullanılacak yer süzgeci, küvet ile klozet arasına monte edilmelidir.
Planlamada küvet ve klozet arası mesafe fazla ise, yer süzgeci küvetin banyo bataryasının olduğu tarafa veya klozetin taharet musluğu civarına monte edilebilir. Yer , tesisattan gelebilecek koku ve haşareyi önleyebilecek yapıda olmalıdır.
Tabii çekiş varsa havalandırma için küçük camlı pencere kullanılabilir. Havalandırma yetersizse, radyal banyo aspiratörü kullanılmalı ve klozet üzerinde bir yere monte edilmelidir.İsteğe bağlı olarak; bide, pisuar, ayak yıkama yeri bulunabilir.
Tesisatçı, banyo küveti ve lavabo için sıcak ve soğuk su tesisatlarını, alafranga tuvalet için soğuk su tesisatlarını sıva altı çekmeli ve gerekli testlerden sonra kör tapa ile kapatmalıdır.
Küvet, lavabo için 50 mm, alafranga tuvalet pis su bağlantısı için 100 mm ölçüsünde bağlantı ağızları hazırlanmalıdır. Kağıtlık, havluluk ve etejer, monte edilmelidir.
TUVALET
Tuvalet içerisinde alaturka ya da alafranga tuvalet taşlarından birisi kullanılır. Tuvalet içerisinde el yıkamak için bir lavabo bulunur, taharet musluğu için soğuk su tesisatı, lavabo için sıcak ve soğuk su tesisatını sıva altı olarak çekilmelidir. Lavabo için 50 mm., alafranga veya alaturka tuvalet pis su bağlantısı için 100 mm. ölçüsünde bağlantı ağızları hazırlamalıdır. Havalandırma Kâğıtlık,sabunluk, havluluk metal ya da seramik olabilir.
Soğutulmuş İçme Suyu Sistemleri
İçme suyunun tatmin edici soğukluk derecesi kullananlara göre farklılıklar gösterir. 5°C’deki su genelde oturarak iş yapan insanlar için tatmin edici olabilir. Buna karşılık gün boyunca fiziksel aktivite gösteren insanlara 10° C’deki su aynı ferahlık hissini verebilir. Bir kişi genel sağlık koşullarını sağlayabilmek için yapmış olduğu fiziksel aktiviteye bağlı olarak günde 2 ile 9 litre arasında içme suyuna ihtiyaç duyar. Genel olarak musluk suyu sıcaklıkları, kullanıcıya ulaştıkları noktalarda 10° C’nin üzerindedir. Bunun için ofislerde, fabrikalarda, restoranlarda, okullarda ve tiyatrolarda kullanılacak olan içme sularının soğutulması istenir. İçme suyunun soğutulmasının insanlar üzerinde birçok olumlu etkisi olduğu belirlenmiştir. Merkezi soğutulmuş içme suyu sistemleri ülkemizde fazla tercih edilmemektedir. Bunların yerine su sebilleri ve son zamanlarda damacanalı su soğutucuları tercih edilmektedir. İçme suyu soğutucularının arka taraflarında bir şamandıra vasıtasıyla şehir şebekesinden su bağlantısı yapılır. Bu bağlantı ½ “tir. Depoda soğutulan suyun sıcaklığı 0 0C ten daha yüksektir. Su, musluklar aracılığıyla kullanıma sunulur.
BASİT BİR SU SOĞUTMA CİHAZI (SEBİL)
Bir Su Soğutma Cihazı Ana Elemanları
Kompresör, Kondenser, Kısılma Vanası,Evaporatör
Kompresör: Soğutucu akışkanı, sisteme gönderen ve sistemden tekrar emen elemandır.
Kondenser: Soğutucu akışkanın ısısını dış ortama attığı elemandır.
Basınç Düşürücü: Gazın basıncını düşüren elemandır.
Evaporatör: Soğutulan ortamda bulunur, soğutulacak suyun ısısının gaza yüklenerek suyun soğutulduğu elemandır.
LEJYONER HASTALIĞI VE TESİSATTA ALINABİLECEK ÖNLEMLER
Lejyoner Hastalığı
Bu hastalık, Lejiyonella bakterisi (Legionella pneumophilla) tarafından oluşturulan ve ölüme yol açabilen ciddi bir zatürre hastalığı biçimidir. Lejiyonella, nemli ve sulu ortamda yaşar ve çoğalır. En yaygın bulaşma yolu binalardaki sıhhi tesisat ve klima tesisatıdır. Bu bakteriye özellikle oteller, hastaneler, iş merkezleri ve fabrikalar gibi büyük kompleks sistemlerde karşılaşılır.
Legionella bakterisinin büyüyüp üreyebileceği en ideal su sıcaklık 25-42 C ve pH değeri de 6.9 olan sulardır. Demiroksit oranının fazla olması da bakterinin üremesi için uygun ortam yaratır. Hijyen olmayan ortamlar, Legionella bakterisinin kuluçka döneminde çok rahat yayılmasına neden olur.
Tesisatta Legionella üremesine uygun olan ve lejyoner hastalığının çıkmasına neden olabilecek sistem ve elemanlar aşağıda verilmiştir.
• Kullanım su sistemleri (Duşlar ve musluklar ve su depoları)
• Soğutma kuleleri ve buharlaşmalı (Evaporatif) kondenserler
• Fancoil ler ve split klimalar
• Açık sistem güneş kollektörleri
• Terapi havuzları, jakuziler
• Nemlendiriciler (özellikle sulu tip )
• Süs havuz ve çeşmeleri, fıskiyeler
• Bahçe sulama ve yangın söndürme sistemlerinde kullanılan springler sistemi
En iyi korunan içme suyu kaynaklarında bile küçük miktarlarda, mikrobiyolojik hayat formları bulunabilir. Bu bakteriler şebeke ile konutlara taşınır. Ancak iyi bir şehir şebekesinde bu bakterilerin sayısı çok azdır ve zararlı düzeyde değildir. Eğer bina tesisatında uygun koşullar yaratılırsa, bakteriler hızla çoğalır ve sayısal olarak kısa sürede çok yüksek miktarlara ulaşır ve hayatı tehdit eden kirlenmelere yol açabilir. Su tankları, kullanılmayan boru sistemi parçaları, su filtreleri ve duş başlıkları bakteri ve virüslerin çoğalma yerleridir.
Hatalı tasarım, kötü bakım ve işletme Legionella gelişmesi ve çoğalması için uygun şartları yaratabilir. Özellikle suyun durgun kalmasına veya çeperlerde biyofilm oluşmasına imkan tanınıyorsa, bu potansiyel daha fazla olacaktır.Bunu önlemek için
Kullanım suyunun sıcaklığı, Legionella bakterisinin çoğalması açısından en önemli faktördür. Soğuk suyun daima 25 0C’nin altında, sıcak suyun ise 50 0C’nin üzerinde tutulması gerekir.
Evlerde su tesisatının Legionella potansiyeli ve lejyoner hastalığı ile ilişkisi konusunda yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre:
- Boylerin 60 0C ve üstünde sıcaklığa ayarlanması gerekir.
- Evlerde en büyük risk faktörü, kapaksız su depoları bulundurma halidir.
- Kirli görünüşlü su içeren depolar veya yüzeyleri kirli görülen depolar daha fazla risk taşımaktadır.
KULLANIM SULARINDA LEGİONELLAYA KARŞI DEZENFEKSİYON YÖNTEMLERİ
1) Termik dezenfeksiyon: Legionella nüfusunun % 90’ı 600 C sıcaklıkta yaklaşık yarım saat içerisinde ölmektedir. 700 C sıcaklıkta ise teorik olarak yaşamaları mümkün olmamasına ragmen uygulamada çeşitli nedenlerden dolayı pek mümkün olmamaktadır. Bu yöntem bir yok etme prosesi değildir, gelişme ve çoğalmayı önlemek için sürekli uygulamak gerekir.
2) Ultraviyole ışık ile muamele: Etkisinin kısa olması, biyofilm (doğada bulunan mikroorganizmaların canlı veya ölü yüzeyler üzerine yapışarak oluşturdukları tabaka.) içerisine etkili olmaması dolaysıyla tek başına lejyonella dezenfeksiyonu için önerilen bir yöntem değildir.
3) Ozonlama: Güçlü bir antitoksidan olması avantaj olarak değerlendirilmesine rağmen,
etkisinin kısa olması, kuruluş ve kullanım maliyetlerinin yüksekliği ve biyofilm içerisinde bakteriye etkili olmaması dezavantajıdır.
4) Gümüş ve Bakır iyonizasyon yöntemi: Lejyonella dezenfeksiyonunda etkinliğinin çeşitli araştırmalarda gösterilmesine rağmen, aksi çalışmalarda mevcuttur. Uzun süre kullanımında tolerans geliştiğini bildiren çalışmalar mevcuttur. Yüksek ısıda etkinliğinin olmaması, kuruluş maliyetinin yüksek olması ve takibi için özel ekipman gerektirmesi dezavantajlarıdır.
5) Klorlama: Güçlü bir antitoksidan olması, ucuz ve kullanımın kolay olması, diğer mikroorganizmalara etkili olması avantajlarıdır. Ancak uygulamasının uygun olduğu dozlarda 0.4-0.8 ppm. Lejyonellaya etkinliği zayıftır. Kısa süreli yüksek doz uygulamaların kanserojen etki, tat ve koku bozuklukları, giysilerde ve bitkilerde deformasyon ve sistemde ciddi korozif etki gibi birçok sakıncaları mevcuttur
6) Monokloramin: Biyofilm içersindeki bakterilere güçlü etkinlik, etki süresinin uzun olması ısıdan etkilenmeme, yüksek pH’larda etkin olması kullanım dozlarında tat ve koku bozukluğu, giyecek ve bitkilerde deformasyona yol açmaması, kanserojen yan etkilerinin ve korozif etkisinin minimum olması avantajlarıdır. Oksidasyon gücünün klora göre daha zayıf olması, klorla eşit seviyede etkinliğe ulaşması için altı kat süre geçmesi(ilk uygulamada) yani acil dezenfeksiyonda kullanılamaması dezavantajlarıdır.
7) Birleşik yöntemler: Dezenfeksiyonun etkinliğini arttıran, alternatif yöntemlerdir. Birden fazla dezenfeksiyon yönteminin kullanılmasının ek maliyet getirmesi haricinde başka bir dezavantajı yoktur.
a) Klor ve Kloramin
b) Klor dioksit ve Kloramin c) Ozon ve Klor
d) Ozon ve Kloramin
e) UV ve Klor
f) UV ve Kloramin
KULLANIM SULARINDA ALINMASI VE TAKİP EDİLMESİ GEREKLİ
ÖNLEMLER
-Tesis soğuk su tankları, yılda en az bir kez temizlenmelidir.
-Soğuk su depoları, günlük maksimum su tüketiminin üzerinde su depoluyorsa, mevcut su içinde sürekli bir dezenfeksiyon sağlanmalıdır ve depodaki suyun kendi içinde günde en az 1-2 kez sirkülasyonu sağlanmalıdır.
-Su depoları, temiz bir mahalde ve yerden yükseltilmiş olmalıdır.
Depoların dış etkenlerden kirlenmesine olanak tanınmamalıdır.
-Soğuk suyun 25 C nin altında depolanmasına dikkat edilmelidir ve su sıcaklığı günde 2 kez ölçülerek kayıt altına alınmalıdır.
-Tüm su boruları izole edilmelidir. (Böylece yoğuşma önlenerek korozyon riski azaltılır. Bu ise tesisatın ömrünü uzatır ve Legionella’nın çoğalmasını engelleyen bir faktördür.)
-Su dağıtım sisteminde; su akımının olmadığı veya çok yavaş olduğu noktalar var ise bu noktalar tespit edilerek ortadan kaldırılmalıdır.
-Tesisatın uzun süre kullanılmadığı durumlardaki konutlarda musluk, batarya ve duş başlıklarından su 5 dk. kadar akıtılmalıdır.
Kullanım sıcak suyu:
-Sıcak su tankları üzerinde bir boşaltım hattı bulunmalıdır ve
tanklar belli periyotlarda (3 ayda bir) boşaltılarak, dipte oluşan çamur tortusu ile tank çeperlerinde oluşan kireç ve tortu temizlenmelidir .
-Sıcak su tanklarının iç yüzeyleri, kir tutmayan ve temizlenebilen bir malzeme ile kaplanmalıdır.
-Tanka dönüş suyu sıcaklığı ise minimum 50 C olmalıdır.
-Tüm sıcak su boruları izole edilmelidir.Sirkülasyon pompa yedekleri, sürekli çalışmaz durumda bırakılmamalıdır. Haftada bir pompalar dönüşümlü kullanılmalıdır.
TEMİZ SU TESİSATI
Temiz su tesisatı, sayaçtan veya bağımsız sistemlerde suyun kaynağından başlayarak kullanma yerlerine kadar olan temiz su boru donanımları ve aygıtlarını içerir.
Temiz su tesisatı;
• Soğuk su tesisatı
• Sıcak su tesisatı
olmak üzere iki ana bölümde incelenir.
Temiz su tesisatları, su sayacından itibaren başlar. Su sayacından önceki kısım çoğu zaman belediyeler tarafından yapılmaktadır. Temiz su tesisatında uyulması gereken kurallar şunlardır;
1) Temiz su tesisatlarında kullanılan borular, fittings ve kolektörler galvanizli olmalıdır. Ya da termoplastik (polipropilen) borular kullanılmalıdır.
2) Borular diş açarken;
• Dişlerin bozulmaması için pafta lokmaları sık sık yağlanmalıdır. Dişler arası talaş temizlenmeli ve kullanılan fittingsler temper döküm olmalıdır.
• Açılan dişler üzerine teflon veya keten sarılıp sülyan boya ile boyanmalıdır.
• Sızdırmazlığı sağlamak amacıyla manşon ve benzeri parçalar anahtarla tutularak bir seferde sıkılmalıdır. Aksi takdirde galvaniz dökülür.
3) Gerekirse temiz su tesisatlarında, sayaç yönünde suyun boşaltılmasını sağlamak amacıyla yatay borulara %1 eğim verilmelidir.
4) Açıktan döşenen borular mutlaka kelepçelenmelidir. Boru ekseninin duvardan açıklığı 3 inç ’e kadar 4cm, 3 inç ve daha büyük borularda 5–6 cm olmalıdır.
5) Bina dışında toprak altına döşenecek borularda donmaya karşı önlem almak için bölgesine göre 60 – 80 – 100 cm derinlikte gömülerek izolasyon yapılmalıdır. Ayrıca ağır vasıta geçecek yerlerde gerekli önlem alınmalıdır.
6) Kolektör yapımında kaynak kullanılmamalıdır. Eğer kullanılması zorunlu ise yeniden galvanizlenme işlemi gerçekleştirilmelidir.
7) Ülkemizde, genelde borular duvar içi tesisat olarak döşendiğinden yağlı boya ile boyanıp yağlı kâğıtlarla sarılıp gerekirse ziftlenmelidir.
8) Sıcak ve soğuk su boruları aynı zamanda döşendiği için bakış yönünde soğuk su borusu sağ tarafa, sıcak su borusu sol tarafa takılır. Özellikle banyolarda bu konuya dikkat edilmelidir.
9) Tesisat çekildikten sonra mutlaka basınç testi uygulanır.
Tesisata test yapılmadan önce bütün çıkışlar kör tapa ile kapatılır. Tesisata su basılarak kör tapadan tesisatın havası alınır. Daha sonra, en az işletme basıncının 1,5 katı basınç uygulanarak basınç sabitlenir. Test cihazındaki manometreden
30 dakika. sonra basınç değerine bakılarak düşme olup olmadığı kontrol edilir. Eğer basınçta düşme varsa kaçak yeri bulunur. Gerekli tamirattan sonra tekrar teste tabi tutulur.
10) Ana dağıtım ve kolon boruları mümkün olduğunca açıktan geçirilmeli; her kolon, vanalarıyla ayrı ayrı kapatılabilmeli ve suyu boşaltabilmelidir. Ayrıca, ana dağıtım boruları ve kolonlar ayrı renklere boyanabilir. (Sıcak su kırmızı, soğuk su mavi.)
11) Her katın bağımsız olarak kapatılabilecek vanaları olmalıdır.
12) Borular kesinlikle kiriş, kolon gibi taşıyıcı elemanlar delinerek veya kırılarak geçirilmemelidir.
13) Vanalar kolay ulaşılabilecek noktalara yerleştirilmelidir.
14) Birbiriyle yan yana geçecek tesisatlarda terleme göz önünde bulundurulup soğuk su tesisatı alttan geçirilmelidir.
15) Tüm kullanma suyu tesisatı kullanım noktalarına doğru yükselerek çekilmelidir. Böylece tesisatın hava yapması önlenmelidir.
16) Armatürlerden çıkan sesler, su vasıtasıyla yayılır. Yayılan bu ses özellikle, metal borulu tesisatlarda boru cidarlarında temas sesi olarak ortaya çıkar. Bu sebeple de tavan ve duvarla yapılan her bağlantıda ses köprüsünü engelleyecek şekilde kelepçelerde temas sesi engelleyici conta, kalın lastik bant, duvar geçişlerinde yumuşak ara beslemeli kaplama kullanılması gerekir.
17) Sıva altı tesisatlarda döşenen borular inşaat teliyle çeşitli noktalardan sabitlenmeli, duvarda borular için açılan kanallar sıva ile boşluksuz şekilde doldurulmalıdır. Aksi taktirde ses oluşabilir.
18) Tesisatta ses oluşumunu engellemek için, boru çaplarını iyi belirlemek gerekir. Küçük seçilen boru çaplarıda ses oluşumuna neden olabilir.
19) Çok yüksek basınçlarda oluşabilecek ses oluşumunu engellemek için, armatürlerden önce basınç düşürücüler koymak gerekir.
Aygıt ve Donanımların Yerleştirilmesi
Çeşitli aygıtlara takılacak muslukların ve çeşitli donanımların yüksekliği, bunların yapılış şekillerine göre değişse de normal olarak aşağıdaki ölçüde alınabilir. Bu ölçüler, döşeme yüzeyinden itibaren verilmiştir.
Aygıtların Montaj Yükseklikleri
Banyo Bataryaları 0,75m |
uş Bataryaları 1,10m |
Evye Bataryaları 1,15m |
Lavabo Bataryaları 1,05m |
Alaturka Helâ 0,20m |
Alafranga Helâ 0,25m |
Yıkanma Yalağı (Erkek) 1,45m |
Yıkanma Yalağı (Bayan) 1,30m |
Pisuvara Püskürtme Su Tesisatı 1,20m |
Donanımlara Ait Yükseklikler |
Lavabo Üzerindeki Etajer 1,30m |
Lavabo Aynası Alt Kenarı 1,35m |
Rezervuar Zincir Yüksekliği 1,35m |
Bas Tipi Rezervuar Yüksekliği 1,10m |
Helâ Kâğıtlık Alt Kenarı 0,70m |
Normal Lavabo Üst Kenarı 0,80m |
Bulaşık Tekneleri 0,80m |
Çamaşır Tekneleri 0,75m |
Sulama Yalakları 0,50m |
İlköğretim Ok. Lavabo Üst Kenarı 0,70m |
Temiz su tesisatı şu bölümlerden oluşur.
1) Bina temiz su ana boru 2) Su sayacı 3) Kullanma tesisatı (3 kısma ayrılır.)
a-Dağıtım borusu b- Kolonlar c- Kat tesisatı
TEMİZ SU TESİSATINDA BORU ÇAPI HESABI
Temiz su tesisatında, boru çapının hesap esası, suyun izlediği yol boyunca oluşan basınç kayıplarının belirli bir değerde tutulmasına dayanır. Basınç kayıpları, boru malzemesine, borudan akan suyun debisine, yerel kayıplar yaratan elemanların sayısına, su sayacına veya benzeri özel donanımlara bağlıdır. Borudan akan suyun debisi ise borunun beslediği kullanma yerlerinin sayısı ve cinsiyle belirlenir.
Temiz Su Tesisatı Boru Çapı Hesabı (Musluk Birim) Esasına Göre
Lavabo, banyo, duş bataryaları, evye, taharet muslukları,
bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi muslukları, temiz su giriş çapları ½ inç olmalıdır. Banyo, tek tuvalet ve mutfaktan oluşan bir dairede ana temiz su girişi boru çapı ¾ inç olmalıdır. Farklı tertipteki dairelerin boru çapı, musluk birimi esasına göre hesaplanacaktır. Musluk birimi esasına göre temiz su tüketimi cihazların tipine göre hesaplanır.
Bazı Cihazların MB Esasına Göre Temiz Su Tüketimi: |
Lavabo, rezervuar, pisuvar, evye , ½inç musluk : ½ MB |
Çamaşır ve bulaşık makinesi, su alma yalağı : 1 MB |
Banyo, otomatik helâ : 2 MB |
Temiz su tüketimine göre boru çapları aşağıdaki tablo göz önünde bulundurularak belirlenecektir.
Musluk Birimi Cinsinden Boru Çapları |
Musluk Birimi Cin sin d en Boru Çapl arı |
0–3 Dahil ½ “ |
3–8 Dahil ¾ “ |
8–20 Dahil 1 “ |
20–35 Dahil 1 ¼ “ |
35–50 Dahil 1 ½ “ |
50 den Fazlası 2 “ |
|
Konutlarda Şehir Şebekesinden Giren Temiz Su Ana Borularının Çapları: |
DAİRE SAYISI BORU ÇAPLARI |
1–2 Daireye kadar ¾ inç |
3–6 Daireye kadar 1 inç |
7–13 Daireye kadar 1 ¼ inç |
14–19 Daireye kadar 1 ½ inç |
20–30 Daireye kadar 2 inç |
30 ‘dan Fazla İhtiyaç ve şartlara göre |
TERMOPLASTİK BORU İŞÇİLİĞİ
Termoplastik Borular
Bina içi sıhhi tesisatta, montaj kolaylığı, hafif oluşu, içyüzeyinin kaygan ve parlak oluşu, kireçlenme özelliklerinin olmayışı ile galvanizli borulara alternatif olarak geliştirilen borular tesisatçılıkta oldukça yaygın kullanım alanı bulmuştur.
Boru ve bağlantı parçalarının ham maddesi “polipropilen” olup; ısıya ve kimyasal maddelere karşı dayanıklı ve uzun ömürlüdür. Bu nedenle konutlar ve konut dışı tesisatlarda ve sanayi kuruluşlarında, tarımda sıcak ve soğuk su tesisatlarında, pis su ve atık su tesislerinde kullanılırlar. Montajı diğer borulara göre daha basit olup; montaj işlemi, galvanizli borulara nazaran çok kısa sürmektedir. Kısa parçaların birbirine eklenebilmesi ile fire verme durumu diğerlerine göre daha azdır. Dış çaplarına göre adlandırılır. Çapları mm olarak 16,20, 25, 32, 40, 50, 63 ve 75 şeklindedir.
Folyolu PPRC(Polipropilen Random Copolymer) borular, özellikle kalorifer tesisatlarında ve sıhhi tesisatlarda kullanılmak üzere dizayn edilmiştir. Borunun üzerinde kullanılan alüminyum folyo, borunun ısıl genleşme katsayısını düşürerek ısıdan doğan sarkmaların önüne geçmektedir. Deliksiz alüminyum folyo kullanıldığı için sisteme oksijen geçirmez. Dolaysıyla kazan ve radyatörün ömrü uzar. PPRC boruların galvanizli borulara göre avantajları;
• Fiziksel ömrü çok yüksek,
• Isı geçirgenliği daha düşük,
• Ekleme işlemi ve tesisatı daha hızlı,
• Ek noktaların sızdırmazlığı daha güvenli,
• Kimyasallara dayanımı daha yüksek,
• Suyun tadını bozmaz ,
• Koku yapmaz,
• Kanserojen değildir.
Polipropilen boru İşçiliğinde Kullanılan Araç ve Gereçler
1) polipropilen boru
2) Plastik boru ekleme parçaları
3) Füzyoterm kaynak makinesi
4) Plastik boru makası
5) Metre, kırmızı kalem
Kaynak Makinesi
Kaynak takımı çantası normal ölçülerde ve kolaylıkla taşınabilir hacimde olup içerisindeki kaynak makinesi 220 V ve 1200 W güçtedir. Anahtarın açılmasıyla termostat lambası yanar ve makine ısısı 260 0C ayarlıdır. Kaynak takım çantasında 16-125 boru
çaplarına uygun paftalar olduğu gibi, talebe göre büyük çaplı boru paftalarıda temin edilebilir. Paftalar (Kaynak ağızları) teflonla kaplıdır ve bu plastiğin paftaya yapışmasına engel olur. Teflon yüzeyler zedelenmemelidir. Zarar görürse paftanın görev yapmasını önler. Paftalar genellikle makine soğukken bağlanmalıdır. Ancak çok gerektiğinde makine sıcakken çantada bulunan tornavida saplı pafta anahtarı vasıtasıyla da değiştirilebilir. Paftalara başka anahtar veya cisim ile dokunulmamalıdır. Ara parçanın iç yüzeyi ile borunun dış yüzeyinin ısıtılıp birbiri içinde eritilip kaynatılarak birleştirmesi olayına “füzyoterm” olayı denir. Füzyoterm olayından sonra iki parça tek parçaya dönüşerek sağlam, mükemmel ve kaliteli bir sonuç elde edilir.
Plastik Boru Makası
Propilen boruları kesmekte kullanılan araçlara denir. Makas kesme işlemini kademeli olarak yapar ve fazla güç sarfetmez. Büyük çaplı borular için demir testeresi kullanılır.
Kaynak İşçiliği
Güvenilir bir kaynak için aşağıdaki sıralama izlenmelidir;
1) Kaynak yapılacak boru ve ekleme parçasına uygun ölçüdeki paftalar makineye bağlanır.
2) Makine bir mengene, tezgah veya seyyar ayağa oturtulur.
3) Kaynak makinesi anahtarı açılır.
4) Makine lambası yanar ve makine ısınmaya başlar.
5) Yaklaşık 10-12 dk içerisinde termostat lambasının sönmesi, makinenin 260 0C sıcaklığa ulaştığını ve kaynağa hazır olduğunu gösterir.
6) Termostat lambası sönmeden kesinlikle kaynak yapmaya başlamayınız.
7) Lambanın sönmesiyle boru ve ekleme parçasını paftanın ağzına yerleştiriniz.
8) Malzemeler burada çaplarına göre belli bir süre ısıtılır. Bu
husus çok önemlidir. Malzemelerin ısıtma süresi fazla tutulduğu zaman çok eriyerek deforme olurlar. Az ısıtılınca da yeterli yumuşama olmayacağı için istenildiği şekilde kaynamaz ve kaynak yerinde kaçırmalar olabilir. Kaynak yapan elemana dikkat ederek yumuşamayı görmelidir. Uygulamada çok kısa bir tecrübeden sonra buna kolayca alışır.
9) Isıtıldıktan ve gerekli kaynak derinliğine erişildiği zaman boru ve muf makineden çıkarılır ve eksenleri doğrultusunda döndürülmeden düz olarak boru mufun içine itilir. İki parça kısa sürede eriyerek kaynaşır ve tek parça haline gelir.
10) Malzemenin soğutulması sırasında şekil verip düzeltmek çok hatalıdır. Kesinlikle ilk 1 sn den sonra düzeltmeye kalkmamalıdır.
11) Soğutmadan sonra kaliteli, sağlıklı ve güçlü bir birleşme sağlanmıştır ve artık gerekli basınca tabi tutulabilir.
Termoplastik kaynağın yapılma aşamaları
a-Boru istenilen ölçüde kesilir b-Boru ve fittings ütüde ısıtılarak eritilir c-Erimiş yüzeyler birleştirilir d-Sağlam bir birleştirme için bir süre beklenir.
Temiz Su Tesisatı Boru Bağlantı Parçaları ve Armatürler
Boru Bağlantı Parçaları (fittings):
Çelik boruların eklenmelerinde çelik ya da temper döküm bağlantı parçaları kullanılır. Çelikten olanlar ya borudan ya da çelik malzemeden biçimlendirilerek yapılır. Temper döküm bağlantı parçaları ise kırdökümden kalıplara dökülerek yapılırlar ve temperleme işlemine tabi tutularak kırılganlıkları büyük ölçüde azaltılır.
Dirsek
Borunun yön değiştirmesi istenen yerlerde kullanılan bir bağlantı parçasıdır. Çeşitleri arasında 900 ve 450 lik dirsek, kuyruklu dirsek, redüksiyonlu dirsek, yay ve geniş dirsek, çift dirsek sayılabilir. Dirseğin iki ağzına da dişi vida çekilmiştir. Buralara boru ya da erkek vidalı bağlantı parçaları eklenir. Kuyruklu dirseklerde ağızlardan birine erkek, diğerine dişi vida açılmıştır..
Te
Bir boru hattından kol almakta kullanılır. Çeşitleri arasında,
redüksiyonlu, dirsekli, iki dirsekli Te’ler sayılabilir. Redüksiyonlu Te’lerde bağlantı ağızlarından biri ya da ikisi daha küçük çaplıdır. Bunlar ihtiyaca göre isabetli seçilirse hem kullanılacak bağlantı parçası sayısından hem de işçilikten tasarruf sağlanır.
İstavroz
Boru hattından karşılıklı iki kol almayı sağlayan bir bağlantı parçasıdır. Daha çok ısıtma tesisatında kullanılmaktadır. Redüksiyonlu olanları da vardır TS 11’e göre redüksiyonlu ağızlar, iki yan ağız olabilmektedir. Ancak her üç ağzının da redüksiyonlu olduğu istavrozlar da vardır.
Manşon
Boruların uç uca eklenmelerinde kullanılır. İçine dişi vida çekilmiştir. Vida, manşon içine boydan boya açılabileceği gibi, kesik de olabilir. Boru eklerinde her ikisi de kullanılmakla beraber, uzun dişli bağlantılarda boydan boya vidalı olanlar kullanılır.
Rakor
Bunlar iki türlüdür. Konik ve sarı rakordur.
1. Konik Rakor
Üç parçadan oluşan ve boruların eksenleri etrafında döndürülmesine gerek duyulmadan bağlantı yapılmasını sağlayan bir bağlantı parçasıdır. Sıkılması ve sökülmesi kolaydır. Temper döküm ve çelik rakorlar, konik ya da contalı olmak üzere iki türlüdür.
2.Sarı rakor
Son zamanlarda konik rakorlar yerine kullanılmaktadır.
Pirinçten yapılırlar. Dişleri daha hassas ve pürüzsüz olmakla beraber, konik siyah rakorlara göre daha yumuşak ve darbelere karşı dayanımı daha azdır. Sarı rakorlar diğerlerine göre eski bağlantı yerlerinden daha kolay sökülebilmektedir.
Nipel
Birbirlerine yakın iki bağlantı parçasını birleştiren, üzerine erkek vida açılmış özel parçalardır. Borudan ve temper dökümden yapılırlar. Boru nipellerinin dışında geniş kullanma alanı bulunan bir nipel çeşiti de çift nipeldir. Çift nipel aralarında altı köşeli anahtar ağzı bulunan çift vidalı özel bir parçadır.
Redüksiyon
Büyük çaplı bir bağlantı ağzından küçük çaplı geçişte kullanılan bir tür nipeldir. Bir ucunda erkek diğer ucunda dişi vida bulunur. Erkek vida büyük çaplı ağızdadır. Oldukça çok kullanıldığı halde hem kullanılan parça sayısını hem de ek yeri sayısını artırdığından redüksiyonlu olan diğer bağlantı parçalarının kullanılması tercih edilmelidir.
Kontrasomun
Dikdörtgenler prizması biçimli su depolarına boru bağlantısı
yapılmasında uzun dişi bağlantılarda kullanılır.
Kör Tapa
Bağlantı parçalarının, boruların ve su depolarının
kullanılmayacak ağızlarına tıkaç görevi yapan bir bağlantı parçasıdır. Bunların dişi vidalı olanlarına kapak denir. Kör tapaların çıkma ve gömme başlı olanları vardır. Boru seçerken boru iç çapına dikkat edilmelidir.
Kör tapa
Vanalar Sayaçlar Ve Armatürler
Vanalar
Vanalar, tesisatın bir bölümünü ayırmak, su akışını
düzenlemek amacı ile kullanılırlar. Vanalar boşaltmalı veya boşaltmasız, vidalı veya flanşlı bağlantılı olabilirler. Malzeme dökme demir, pirinç veya poliamid olabilir. Vanaları
1) Globe vana ,
2) Şiber vana (sürgülü vana),
3) Küresel vana ,
4) Kelebek vana olarak ayırmak mümkündür. Sıhhi tesisatta daha çok son üç tip vana kullanılmaktadır.
a. Sürgülü Valfler (Şiber Vanalar)
Piyasada bu tip vanaların pirinçten yapılanları şiber vana, pikten yapılanları ise sürgülü vana olarak adlandırılmaktadır.
Sürgülü vanaların çalışan parçası, vana içindeki yatay dairesel geçiş kesitindeki işlenmiş yuvasına yukarıdan aşağı dik olarak gelip oturduğunda kesiti kapatır . Disk bir vida vasıtası ile aşağı yukarı hareket ettirebilir. Sürgü adı verilen disk parçası tam kapalı konumda yukarı doğru hareket ettikçe geçiş kesitini açar. Sürgü olarak isimlendirilen disk dairesel formda olduğu gibi, oval veya uzun kama biçiminde de olabilir. Bu vanalar, daha çok kontrol vanası olarak kullanılırlar.
b. Küresel Vanalar
Kolay açma kapama ve sızdırmazlık özelliği nedeniyle kullanılır. Küresel valfler de esas eleman, ortasında delik bulunan küredir. Bu kürenin 90° dönüşüyle, tam açık pozisyonda bulunan vana, tam kapalı pozisyona getirilir. Küresel vanalar çok açılıp kapanan veya çabuk açılıp kapanması istenen yerlerde, öncelikle kullanılır. Gaz ve su vanası olarak kullanım
Kelebek vana
Günümüzde şiber vanaların yerine kelebek vanalarkullanılmaktadır. Kelebeğinden tutularak istenilen miktarda sıvı geçişine izin verilir. Kolunun kısa olması, dar yerlerde kullanım kolaylığı sağlar.
Su sayaçları
Kullanılan su miktarının kullanıcılar tarafından öğrenilerek, kullanılan su miktarının ücretlendirilmesi amacıyla kullanılır. Su sayaçları, hacim esesına ya da hız esasına göre çalışanlar olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Hacim esasına göre çalışanlar, bilinen hacimdeki bir hücrenin dolup boşalma sayısına göre, hız esasına göre çalışanlar ise, bilinen bir kesit alanından geçen suyun hızına göre su miktarını ölçer.
Sayaçların yapımında suyun fiziksel ve kimyasal etkilerine dayanıklı; suyun tadını, rengini ve kokusunu bozmayacak, su ya da suyun içindeki maddelerle birleşerek sağlığa zararlı bileşikler oluşturmayacak malzemeler kullanılmaktadır. Su sayaçlarının girişinde bir süzgeç ( filtre ) bunmalıdır.
Su sayacı don, titreşim ve darbe etkilerinden korunabileceği, yeniden su verilince de içinde havanın kalmayacağı bir biçimde tesisata bağlanmalıdır. Söküp takmanın kolay olması için su borularının yeterince esneyebileceği bir konumda döşenmiş olması doğrudur.
Sayaç Montaj Kuralları : Su sayacı kolayca okunabileceği, aydınlık, dondan korunabileceği, bakım ve tamire uygun, ulaşılabilecek bir sayaç kutusu içinde olmalıdır. Sayaçların montaj pozisyonu da doğru çalışmalarıyla doğrudan ilgilidir. Bazı sayaçlar sadece belirli şekillerde (Yatay veya Dikey) monte edilebilirken, bazıları her pozisyonda monte edilebilir. Yine bazı sayaçları vana, dirsek, redüksiyon vb. bağlantılardan belirli bir uzaklığa bağlamak gerekirken bazı sayaçlar için bunlara gerek yoktur. Montaj kılavuzlarında belirtilen sayaca en uygun pozisyon seçilmeli ve mevcut bir tesisat varsa sayaca uygunluğu kontrol edilmelidir. Bütün sayaçlarda montaj ile ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli konu sayaçtan hava geçmesininnlenmesidir. Sayaçtan geçecek olan hava hem yanlış ölçüm değerine, hem de sayaçta hasara sebep olur.Tesisatta sayaçtan önce mutlaka bir filtre sistemi bulunmalıdır. Zira özel modeller hariç bütün sayaçlar temiz sıvıların ölçümü için tasarlanmıştır. Üretici firmalar pislik sebebiyle arızalanan sayaçları garanti kapsamı dışında tutar.Sayaç arızalarının sebebi, %50 den fazla sıvının içindeki yabancı maddelerdir. Sayaç montajında dikkat edilmesi gereken ön önemli kural, sayacın zemine paralel ve kolona dik olmasıdır. Su sayacını şebekeye doğru yönde ve doğru açıda bağlamak çok önemlidir. Sayacı bağlarken üretici firmanın vermiş olduğu bağlantı şemasına veya sayacın üzerindeki ok ve işaretlere dikkat edilmelidir. Ev Tipi Evtipi sayaçlar yeni yönetmeliğe göre apartman dairelerinde, elektrik saatlerinde olduğu gibi dairenin girişinde toplu halde konulması gerekir. Daire içlerine konması sayacın okunması açısından uygun değildir. Özellikle sayaçların toplu halde apartman girişine konulması daha uygun olur. Böylelikle sayaçları okumaya gelen görevli dairelerin sayaçlarını aynı yerde bularak okur. Katlara çıkmasına veya dairelerin kapı zillerini çalmasına gerek kalmaz.
Yapılarda su akıtma yerlerinden gelen kullanılmış suları şehir kanalizasyonuna ileten boru bölümüne bina pissu tesisatı denir.
İyi yapılmış bir pis su tesisatı şu nitelikleri taşımalıdır.
1. Tüm pis ve kirli suları çabuk olarak, sağlığa zarar vermeden ve insanları rahatsız etmeyecek şekilde bina dışına taşımalıdır.
2. Koku ve gazların pis su borularından bina içine sızması önlenmelidir.
3. Borular su sızdırmaz olmalıdır.
4. Borular dayanıklı olmalı çabuk kırılmamalı, yapının oturmasından zarar görmemelidir.
Bina pis su tesisatı 3 ana bölüme ayrılır;
· Bina dışı pis su tesisatı
· Bina içi pis su tesisatı
· Yağmur suyu tesisatı
Bina Dışı Pis Su Tesisatı
Binanın 1–1,5 m dışından başlayıp şehir kanalizasyon şebekesinde son bulan tesisat kısmıdır. Bina dışı pis su tesisatında pvc boru, büz, dökme demir boru veya asbestli boru kullanılır.
Bina dışı pissu tesisatı
Bina dışı pis su tesisatı şehir şebekesine mümkün olduğu kadar doğal akışla bağlanır. Bu nedenle rögarlar arasındaki ve konut dışındaki borularda sürekli bir eğim bulunmalı ve bu eğim sayesinde pis sular için uygun bir serbest akış karakteristiği yaratılmalıdır. Boruların oturtuldukları zemin yumuşak olmamalıdır. Çünkü yumuşak zemin tesisatta çatlamalara ve bel vermelere neden olabilir. Bina dışı pis su tesisatının ağaçlardan 4 – 4,5 m uzaktan geçecek şekilde döşenmesi gerekir.
Eğer şehir kanalizasyon seviyesinin altında kullanma yerleri varsa doğal akış sağlayan kanalizasyon seviyesi üzerindeki bölümler serbest akışla kanalizasyona bağlanmalı, kanalizasyon seviyesi altında kalan diğer bölümler bir pissu çukurunda toplanarak pissu pompaları vasıtasıyla rögar ya da kanalizasyona pompalanmalıdır. Kanalizasyon şebekelerinden toplanan pis sular, arıtma tesislerinde çeşitli yöntemlerle arıtılarak çevreye bırakılır.
Eğer yerleşim yerlerinde şehir kanalizasyon sistemi yoksa o zaman fosseptik (pis su çürütme) çukurları yapılır. Pis sular genellikle yer altına döşenen borular vasıtasıyla bu çukurlara bağlanır.
Şehir suyu şebekeleri ayrık sistem ve birleşik sistem pis su şebekeleri olmak üzere iki şekilde yapılır. Bütün pis su ve yağmur suları aynı kanalla atılıyorsa Birleşik Sistem, yağmur suyu ve pis sular ayrı borularla atılıyorsa Ayrık Sistem olarak adlandırılır.
Bina İçi Pis Su Tesisatı
Su akıtma yerlerinden gelen tüm pis ve kirli suların 1 – 1,5 m. bina dışına taşıyan tesisata bina içi pis su tesisatı denir.
Bina içi pis su tesisatı şu bölümlerden oluşur;
· Ana Boru
· Kolon
· Kat Borusu
· Havalık
PDF için resmin üzerine tıklayınız
PDF için resmin üzerine tıklayınız
Kaynak ısısan
Ana Boru: Kolonların getirdiği pis suları toplayarak bina dışına ileten boru bölümüdür. Bodrum kat tavanına asılı olarak döşenebileceği gibi tavan içine gizlenerek de döşenebilir.
Kolon: Üst katlardaki kullanma yerlerinden gelen pis suları bodrum kata ileten ve genellikle düşey döşenen borudur. Kolona helâ bağlantısı varsa boru çapı en az 100 mm (f 100) olmalıdır. Kolonun ana boruya bağlanan kısımlarında temizleme kapağı bulunmalıdır.
Borunun çatıdaki devamı havalıkla son bulur.
Kat Borusu: Bağlantı borusu ile kolon borusu arasındaki boru bölümüdür. Mümkün olduğunca kısa olmalıdır.
Havalık: Pis su borularındaki hava basıncının değişmesi sistemde pis su kokularının binaya yayılmasına neden olur. Pis suyun rahat akıtılması ve pis kokuların dışarı atılması için havalıklar çekilir.
Pis Su Tesisat Boruları
Bina içi ve bina dışı tesisatlarda PVC atık su boruları kullanılmaktadır.
PVC borulara ek parçalar eklenerek binalarda oluşan atık suların bina dışına, bina dışından da şehir şebekesi kanalizasyonuna ya da fosseptik çukurlarına iletilmesi sağlanır. Bina içerisinde bağlantı boruları f 50 çapındadır. TS 275 -1 EN 1329-1 standartına göre tarifi yapılan
50-315 mm arası çaplarda ve 15 cm'den 6 mt'ye kadar değişik uzunluklarda contalı ve contasız olarak üretilmektedir. Kalın etli borular daha çok yük etkisi altında kalabilecek tesisat kısımlarında, asit ve kimyasallarla uğraşılan yerlerde kullanılır. Pis su tesisatlarında f 50 mm çapındaki borular sıva altı, f 70 , f 100, f 125, f 150 …. çapları ise döşemelerde döşeme altı, diğer durumlarda sıva üstü döşenir. PVC Boru ve ek parçalar 60°C'ye kadar sürekli çalışma sıcaklığında fiziksel yapısını korumaktadır. Bu boruların birbirleriyle ya da ek parçalarla birleştirilmeleri muf içerisindeki conta üzerine arap sabunu sürülmesiyle yapılır.
Aşağıda PVC boru ve ek parçaları gösterilmiştir.
PVC Pissu Boru Ve Ek Parçaları Seçim Çizelgesi
Pis Su Tesisatı Genel Tasarım Kuralları
Aşağıda pis su tesisatı genel tasarım kuralları maddeler halinde verilmiştir.
· Tüketim yerleri, plan üzerinde en az sayıda düşey boru inecek şekilde düzenlenmelidir.
· Gerektiğinde, yatay boruların birleşme ve dönüş noktalarına da kontrol ve temizleme kapakları konulacaktır.
· Düşey pis su borularının zeminine uygun ölçüde tali rögar yapılacaktır.
· Her düşey pis su borusunun havalandırılması için çatı döşemesine kolan uzatılacak ve çatıdan 50 cm yukarda havalık borusu döşenecek ve şapkası takılacaktır.
· Koku sorununu azaltmak için, tuvalet ve mutfak kolonlarının ayrı olması faydalıdır.
· Yatay borularda 90º dirsekten ve çift çataldan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
· Banyo ve tek tuvalet gibi ıslak hacimlerde, düşük döşemeden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
· Islak hacimlerin bir alt katta görünen kısımları asma tavan ile kapatılmalıdır.
· Pis su rögarlarının temizliklerinin yapılabilmesi için baca işleri 90x90 kapakları 60x60cm olmalıdır. Kapak beton, mozaik vb. malzemeden yapılmalıdır.
· Bina içinde yatay pis su boruları %2 eğimle döşenmelidir.
· Pis su tesisatı olmayan bodrum katlarında sular pis su çukurlarında toplanacak pis su pompalarıyla rögara atılacaktır.
· Pis su pompası elektrikli ve otomatik kumandalı olacak, kullanılacak boru galvanizli ve en az 2 inç olacaktır.
örnek olarak pissu tesisatı kat planı gösterilmiştir. İki kolonla bodruma inen pis sular bir rögarda, yağmur suları ayrı bir rögarda toplanarak kanalizasyona bağlantı yapılmıştır.
pissu tesisatında kullanılan semboller, şekil örnek pissu tesisatı kolon şemaları gösterilmiştir. Bu sistemler sırasıyla
· Bağımsız havalandırma tertibatlı tek borulu sistem
· Bağımsız havalandırma tertibatlı çift borulu sistem
· Bağımsız havalandırma olmayan sistemlerdir.
Pis Su Boru Çaplarının Tayini
Bina içindeki pis su boruları sarfiyat birimi(SB) esasına göre aşağıdaki cetvelden yararlanılarak boyutlandırılır. Hesaplarda hela taşı ve klozet çıkışı bağlantısı mutlaka f 100 olacaktır.
Bazı Cihazların Sarfiyat Birimi Cinsinden Pis Su
Tüketim Değerleri;
Sarfiyat Cinsi (Cihaz) Sarfiyat Birimi
Sarfiyat Birimine Göre Boru Çapı Hesabı Cetveli;
Yatay Boru Sarfiyat Birimi
Düşey Boru Sarfiyat Birimi
Başlıca tesisatta kullanılan boru çeşitleri şunlardır;
-Çelik Borular:
Tesisat sistemlerinde akışkan taşıyıcısı (soğuk, sıcak ve kaynar su, buhar) olarak kullanılan ve çelik malzemeden yapılmış galvanizli borular kullanılır. Bu borular, duvarda sıva altına (ankastre) döşenebilir ancak döşeme, ıslak zemin altına döşenemez. Bu borular, temper dökümden yapılmış ek parçalarıyla dişli, vidalı flanşlarla flanşlıbağlantı yapılır. Galvanizli çelik borulara hiçbir zaman eğme, bükme ve sıcak işlem yapılmaz. Böyle bir işlemde borunun üzerindeki galvaniz kaplaması bozulacağından borunun korozyona uğraması çabuklaşır. Galvanizli çelik borular 6 –6,5 m boyunda, iki ucu dişli üretilir. Dişlerin zedelenmemesi için bir ucuna manşon, diğer ucuna plastik muhafaza takılarak piyasaya verilir.
Çelik Galvaniz Borulara ait teknik özellikler
Polipropilen (PP) Borular ve Çeşitleri
Tesisat sektörü kendini sürekli yenileyen ve geliştiren bir yapıya sahiptir. Buna paralel olarak son zamanlarda boru çeşitleri ve uygulamalarında hızla yükselen bir ivme yakalanmış olup tesisatçıların bile takipte zorlandığı sistemler birbiri ardına piyasalarda yer almaya başlamıştır.
Polipropilen (PP) Borular Çeşitleri ve fittinksleri
2000’li yıllara girerken yaygın şekilde kullanılan galvaniz ve siyah çelik borular, yerini plastik ve bakır borulara bırakmış durumdadır. Bilhassa plastikten mamul polivinil klorür (PVC), polietilen (PE) ve poliproplen (PP) borular zengin seçenekleriyle sektöre egemen olmuştur. Isıtma ve temiz su tesisatında en fazla kullanılan boru çeşidi poliproplen (PP)dir. Polipropilen ham maddesi ısıya, basınca ve kimyasal maddelere mukavemeti açısından üç gruba ayrılır.
Bunlar:
– Homopolimer (Tip 1)
– Copolimer (Tip 2) ve
– Random copolimer (Tip 3)dir.
Diğer çeşitlerine göre bilhassa temiz su da polipropilen random copolimer – PPRC (Tip3) sınıfı daha fazla tercih edilmektedir. Isıtma tesisatında ise bu boruların uzama kat sayılarının fazla olması sebebiyle oluşabilecek sarkma ve genleşmelerin önüne geçmek için yine bu boru grubundan olan alüminyum folyo kaplı olanları kullanılmalıdır. Polipropilen borular, işçiliğinin kolay ve çabuk olması, hafifliği, iç yapısının pürüzsüz oluşu, kireç ve pislik tutmama, korozyondan etkilenmeme, nakliye gibi avantajları sebebiyle vazgeçilmez bir ürün hâline gelmiştir. Soğuk suda 20 atü, sıcak suda 10 atü basınçta uzun yıllar problem çıkarmadan kullanılır. Daha ziyade beyaz veya gri olmak üzere yeşil, mavi renklerde üretilir. Boru ve ekleme parçaları aynı malzemeden imal edilir. Boruların birleştirilmeleri, elektrofüzyon diye tabir edilen boru ve bağlantı parçalarının 260 ˚C ısıtılıp ergimesi ve akabinde birbirleriyle kaynaşarak eklenmeleri metoduna dayanır. Kuralına uygun olarak yapılan birleştirmelerde herhangi bir kaçak meydana gelmez. Bağlantı parçasının iç çapı, boru dış çapına eşittir. Boru ucu dış yüzeyi ve bağlantı parçası iç yüzeyi füzyon kaynak makinesinde aynı anda ısıtıldıktan sonra birbirine takılarak birleştirme işlemi tamamlanır.
Cam Elyaf Takviyeli Borular ve Çeşitleri
Cam elyaf takviyeli borular, bina tesisatlarında basınçlı soğuk ve sıcak su iletiminde kullanılmak amacı ile üretilmiş olup üç katmandan oluşan bir yapıya sahiptir. Orta katman cam elyaf takviyeli polipropilen randomdur. Malzemenin kısaca gösterimi PP-R-GF şeklindedir. Dış ve iç katman ise Tip 3 olarak adlandırılan “Polipropilen Random Copolimer” (PP-R) malzemeden yapılmaktadır. Mevcut polipropilen ek parçaları ile kullanılabilinir. Kaynak ve tesisat montaj uygulamalarında polipropilen boru uygulamalarından bir farkı yoktur. Cam elyaf takviyeli kompozit boru, kimyasallara karşı dayanıklıdır. Bina içi sıcak soğuk sıhhi tesisat, bina içi ısıtma, basınçlı hava klima sistemleri ve endüstriyel boru sistemlerinde kullanılır.
Alüminyum Folyo Takviyeli Borular ve Çeşitleri
Bu borular üç katmandan oluşur. Boru ve kaplaması arasında alüminyum folyo ile birlikte PPR-Tip 3’ten üretilir. Folyo sargı kaynaklama ve özel PP filmleri kullanılarak alüminyum folyo ile PP katmanı arasında bağlantı sağlayacak şekilde eklenir. Üst ve alt katmanı çapraz bağlı polietilen, orta katmanı alüminyum folyolu olarak üretilmektedir. Güçlü çapraz bağlar sayesinde borunun sıcaklığa dayanımı yüksektir. Borunun orta tabakasında bulunan alüminyum folyo, çapraz bağlı polietilenle bir bütün olarak çalışarak borunun yüksek sıcaklıklarda boyca uzamasını azaltır. Plastik alüminyum folyolu borularda birleştirme öncesi ağız kısımlarındaki folyo traşlanır
HDPE Polietilen (PE-X) Borular ve Çeşitleri
Polietilen (PE-X) borular sıhhi tesisatta, ısıtma tesisatında, gaz tesisatında ve basınçlı havatesisatında kullanılır. Borular kangal hâlinde çok büyük uzunluklarda bulunur. Böylece daha az sayıda fittings kullanımı ihtiyacı vardır. Kırılgan değildir, yanabilir. Yumuşak ve sert PE olarak teslim edilebilir. Polietilen boru, özel işlemlerle moleküller arası çapraz bağlar oluşturarak basınca dayanıklı hâle getirilebilir. Buna PE-X adı verilmektedir. Bu borular, sıcak su tesisatında özellikle döşemeden ısıtma uygulamalarında kullanılabilir. PE-X borular paslanmaz, kesilmesi pratik ve kolaydır, çapı daralmaz, çürümez, kireçlenmez. PE-X borular -100 0C ile +110 0C arasında mukavemet özelliklerini korur. Polietilen ham maddesi yoğunluğu yüksek bir malzemedir. Bu malzeme üzerinde yapılan bazı işlemler neticesinde sıcaklığa ve basınca olan mukavemeti arttırılmaktadır.PE-X boruları oksijen bariyerli ve oksijen bariyersiz iki farklı şekilde imal edilebilmektedir. Oksijen bariyeri, boru dış yüzeyinin özel bir malzeme ile imalat esnasında kaplanması ile sağlanır. Bariyer, tesisatınızın metal aksamlarını ısıtıcı akışkana boru yüzeyinden geçen oksijenin korozif etkisinden korur.
Borular;
– Yerden ısıtma sistemlerinde,
– Kalorifer tesisatlarında,
– Sıcak su, soğuk içme suyu tesisatlarında,
– Her türlü endüstriyel tesisler, otel, hastane, ev, sera vb. yerlerde kullanılır.
Bakır Borular
Genellikle ısıtma, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinde kullanılan borular bakırdan yapılmışlardır. Borularda aranılan temel özellikler; yüksek korozyon direnci, şekillendirme ve birleştirme tekniklerine yatkınlık, yüzey kalitesi (temiz ve düzgün) ve ısı iletkenliğidir. Bakır ve alaşımları, bu saydığımız özelliklerin hepsini birden karşılayabilen yegane malzemedir. Bu nedenle bakır; ısıtma, soğutma ve iklimlendirme endüstrisinin temel malzemesi olmuştur. Günümüzde özellikle batıda sıva üstü sıhhi tesisat uygulamalarında tercih edilerek kullanılır.
Bu boruların seçimlerinde ekonomik olmaları yanında sağlık şartlarına en uygun tercih edilmelidir. Su tesisatı için en ideal borular bakır borulardır. Bundan sonra iyi kalitede plastik borular ondan sonra galvanizli demir borulardır. Demir boruların ek yerlerinde kullanılan fitings malzemeleri genellikle galvanizli olmadıklarından ileriye dönük olarak paslanıp korozyona dayanmayarak delinmesi pahalı tamiratları gerektirir. Paslanması da ayrıca sağlık yönünden tehlike arz eder.
PDF TABLOLAR (PDF' ler için Yazıların üstüne tıklayınız)
SÜRTÜNME KAYIPLARI TABLOSU PDF İÇİN YAZININ ÜSTÜNE TIKLAYINIZ
BİRİMLER PDF İÇİN YAZININ ÜSTÜNE TIKLAYINIZ
ELEKTRİK PRATİK BİLGİLERİ PDF İÇİN YAZININ ÜSTÜNE TIKLAYINIZ
FLANŞ ÖLÇÜLERİ İÇİN YAZININ ÜSTÜNE TIKLAYINIZ
BORULARIN TERMAL GENİŞLEMESİ PDF İÇİN YAZININ ÜSTÜNE TIKLAYINIZ
- Sıcaklık Karşılaştırma Tablosu
- Sıcaklığa Göre Malzeme Seçimi
- Kayar Mesnetler arası tavsiye edilen mesafeler
- Vanalar için Basınç-Sıcaklık - Malzeme ilişkisi
- Mesnet Noktalarına gelen Kuvvet ve Çeşitli Malzemelerin Mukavemet momentleri
Su kaçağı tespit cihazı nasıl çalışır ve su kaçağı nasıl bulunur?
-Su kaçağı cihazları akustik ses duyma özelliği olan kulaklık yardımı ile borudaki bir kaçaktan çıkan suyun oluşturduğu basınç sesi duyarak tespit yapar.
-Bazı cihazda sadece ses dinlenerek su sızıntısı tespiti yapılmaya çalışılırken, kimi cihazlarda da hem akustik ses hem de cihaz ekranında grafikler yardımı ile su tesisat kaçağı bulunur.
-Profesyonel su kaçak cihazı için eğitim almak gereklidir.
-Profesyonel cihazla su kaçağı tespiti yapmak daha kısa sürede ve net yapılır.
-Su tesisat kaçağı, kaçak su tespiti yapan bu cihaz farklı marka ve modellerdedir.
Su Kaçak Tespit Cihazı
Su Kaçak Tespit Cihazları Kirli Su kaçaklarını , Temiz Su kaçaklarını ve Doğalgaz Kaçaklarını tek cihazda noktasal olarak tespit etmenizde yardımcı olacak profesyonel bir cihazdır. Su Kaçakları Tespitinde iki adet sensör bulunmaktadır. Bu sensörlerden bir tanesi sadece temiz su kaçaklarını dinleme yolu ile yani akustik olarak bulmanızı sağlarken diğeri ise dinlemesiz olarak hem kirli hem temiz su kaçaklarını bulmaya yöneliktir. Bu sensörlerden bahsetmek gerekirse ;
Sadece Temiz Su kaçaklarını Bulan Sensör;
- Akustik Dinleme Yapar.
- Kulaklık ile Kullanılır.
- Temiz Su Hattına Test Pompası Bağlanmalıdır.
- Cihaz Üzerinden Ayrıca Takibi Yapılabilinir.
Kirli ve Temiz Su Kaçaklarını Bulan Sensör;
- A ve B Sensörleri Bulunmaktadır.
- A Sensörü Alt Daire ya da Kaçak Olan Bölgede Tutturulur.
- B Sensörü Üst Dairede Kullanıcı ile Birlikte Şüphelenilen Yerlere Temas Ettirilir.
- Kulaklık TAKMANIZA Gerek Yoktur.
- TEST POMPASINA İHTİYAÇ YOKTUR.
- Tamamen LCD Ekrandan Takibi Yapılır ve Noktasal Tespitini Yapar.
- Bu Özellik Sayesinde Kanalizasyon Görüntüleme Cihazlarına İhtiyaç Duyulmaz.
- Bu Özellik Sayesinde Termal Kameraya İhtiyaç Duyulmaz
Doğalgaz Kaçakları ;
- Doğalgaz Kaçaklarını Bulur
- Arzu Edildiği Taktirde Su Hattına Yanıcı Olmayan Basınçlı Gaz verilerek Su Kaçakları Noktasal Olarak Tespiti Yapılır.
Uygulama Alanları;
- Su Tesisat Kaçağı
- Atık Su , Pimaş Kaçakları
- Kalorifer Tesisat Kaçakları
- İzolasyon Kaçakları
- Bina İçi ve Dışı Kaçaklar
- Doğal Gaz Kaçakları
- Toprak Zemin Kaçakları
Su Kaçak Tespit Cihazı
Su Kaçak Tespit Cihazları Kirli Su kaçaklarını , Temiz Su kaçaklarını tek cihazda noktasal olarak tespit etmenizde yardımcı olacak profesyonel bir cihazdır. Su Kaçakları Tespitinde iki adet sensör bulunmaktadır. Bu sensörlerden bir tanesi sadece temiz su kaçaklarını dinleme yolu ile yani akustik olarak bulmanızı sağlarken diğeri ise dinlemesiz olarak hem kirli hem temiz su kaçaklarını bulmaya yöneliktir. Bu sensörlerden bahsetmek gerekirse ;
Sadece Temiz Su kaçaklarını Bulan Sensör;
- Akustik Dinleme Yapar.
- Kulaklık ile Kullanılır.
- Temiz Su Hattına Test Pompası Bağlanmalıdır.
- Cihaz Üzerinden Ayrıca Takibi Yapılabilinir.
Kirli ve Temiz Su Kaçaklarını Bulan Sensör;
- A ve B Sensörleri Bulunmaktadır.
- A Sensörü Alt Daire ya da Kaçak Olan Bölgede Tutturulur.
- B Sensörü Üst Dairede Kullanıcı ile Birlikte Şüphelenilen Yerlere Temas Ettirilir.
- Kulaklık TAKMANIZA Gerek Yoktur.
- TEST POMPASINA İHTİYAÇ YOKTUR.
- Tamamen LCD Ekrandan Takibi Yapılır ve Noktasal Tespitini Yapar.
- Bu Özellik Sayesinde Kanalizasyon Görüntüleme Cihazlarına İhtiyaç Duyulmaz.
- Bu Özellik Sayesinde Termal Kameraya İhtiyaç Duyulmaz
Uygulama Alanları;
- Su Tesisat Kaçağı
- Atık Su , Pimaş Kaçakları
- Kalorifer Tesisat Kaçakları
- İzolasyon Kaçakları
- Bina İçi ve Dışı Kaçaklar
- Doğal Gaz Kaçakları
- Toprak Zemin Kaçakları
ELEKTRİK ARK KAYNAĞI
Elekrod: Bir çekirdek teli ve bunun üstüne kaplanmış bir örtüden oluşan, kaynak işleminin başlıca malzemesidir. Elektrod, koçanından, yani çekirdek telinin çıplak ucundan penseye takılır. Pense, elektrodu sıkıca kavrar ve elektrik akımını ona iletir.
Kaynakçı, penseyi kaynakçı eldiveni ile tutar ve kaynağı yapmak üzere elektrodu yönetir.
Pense: bir ucundan elektrodu tutar, öbür ucundan da elektrik kaynak kablosuna bağlıdır.
bu kablonun öbür ucu da kaynak redresörüne bağlıdır [çoğunlukla redresörün (-)tarafına redresörün öbür [genellikle (+)] düğmesine toprak kablosu bağlanır. Bu kablonun da öbür ucunda toprak mengenesi vardır.
Bu mengene, kaynak edilecek iş parçasının ya da aşağıda göreceğin kaynak masasının uygun bir yerine tutturulur
Kablonun sağlam olmasına çok dikkat edilmelidir,yırtık kablo elektrik akım kaçağı yaparak hem kaynağın kalitesine zarar verir, hem de kaynakçı ve yakınındakiler için tehlike yaratır.
Toprak mengesinin de yağlı, paslı, kablosu kopmak üzere olması, bağlantı (tutturma) yerinde gerekli olan iyi teması sağlayamaz, bundan da kaynağın kalitesi düşer. Kaldı ki kablo da, kaynak işlemi sırasında kopup ayrılabilir. toprak mengenesinin iş parçasına ( ya da kaynak masasına) sıkıca tutturulmasıyla kaynak devresi tamamlanmış olur.
Kaynakçının çok kuvvetli ark ışığından gözlerini ve sıçramalardan da yüzünü korumak için kaynak maskesine, vücudunu korumak için de kaynakçı önlüğüne gereksinmesi vardır. Bunların dışında, kaynak işlemi sırasında gerekli olan Kaynakçı çekici, tel fırça gereklidir.
Kaynak makinasını (redresörünü) ayarlamak:
−Kaynak pensesinin bağlı olduğu kablonun öbür ucunu redresörün (-) işaretinin bulunduğu düğmeye bağla. Redresörünün akımını, elektrod kutusu üzerinde bulunan etikette yazılı olduğu gibi ayarla − toprak kablosunun bir ucunu redresörünün (+) düğmesine bağla.
− Toprak kablosunun öbür ucunda toprak mengenesi vardır. Onu ya kaynak masasının, ya da kaynak edeceğin iş parçasının uygun bir yanına tuttur.
kaynak redresörünü çalıştırmak:
− Elektrodu pensene tak.
−Redresörünü çalıştırmadan önce kaynak pensesinin topraklanmamış olduğunu kontrol et
Arkı tutuşturmak ve denetlemek ( yerde yatay pozisyon):
- Redresörün ayarı
Akımı 100 ile 140 amper arasına ayarla.
- Malzemeyi çalışma pozisyonuna getirmek
- Arkı tutuşturmak
Saca elektrodun ucuyla vurur vurmaz onu çabucak geri çek ve böylece ark aralığını oluştur. Elektrodun saca yapışmasını önle.veya elektrodu belli bir açıda tut ve elektrodun ucunu iş parçasının üstüne (kibrit çakar gibi) sürt. İş parçasına sürter sürtmez elektrodu çabuk bir şekilde yukarı çek.
Eektrod iş parçasına yapışacak olursa çabukca sağa sola bükerek kopart. Olmuyorsa elektrodu penseden çıkart ve parça soğuduktan sonra onu yavaşça kır.
-Kaynak Yapımı
Ark tutuştuktan sonra, ark uzunluğunu (ark aralığını) bir elektrod çapı kadar tut.
(Elektrod çapı, onun çıplak çekirdek telinin - koçanının çapıdır.)
Bir saniye kadar bir süre için ark uzunluğunu iki katına çıkart, böylece iş parçasını önceden ısıtmış olacağız. Sonra yine ilk ark uzunluğuna, yani 3 mm mesafeye dön ve 5 ile 10 derece arasında bir eğim ver. Kaynak banyosu, elektrod çapının 1,5 ile 2 katı genişliğinde olacak gibi yavaş yavaş yürü ve yaklaşık 80 mm. kadar uzunlukta bir dikiş yap.
Arkı söndürmek için elektrodu yukarı çektiğin son noktada bir çukur meydana gelir. bu çukura krater denir. Bu krateri, dikişin kabarıklığı düzeyine kadar doldurmadan elektrodu yukarı çekerek arkı söndürme. Çünkü: krater çukurunda az malzeme olduğundan burada çatlak başgösterir. Dikişin sonunda arkı söndürmeden krateri doldurmak için, şekilde gördüğün gibi, elektrodun ucunu kraterin etrafında dolandır; onu doldurduktan sonra elektrodu yukarı çekerek arkı söndür. Dikişi uzatmak istiyorsan, çekiç ve tel fırçanla kraterin üzerindeki cürufu temizle.
Elektrodunu, dikişin son noktasının, yani doldurmuş ve temizlemiş olduğun kraterin 15 mm kadar ötesinde, bundan önce görmüş olduğun gibi tutuştur ve kraterin üzerine geri dönerek dikişi çekmeyi sürdür. Dikişin bittiği yerde yine krateri doldurmadan bırakma.
Arkın denetimi :
Uygun bir ilerleme hızı ve ark aralığı düzgün, güvenilir bir dikiş verir. Dikiş genişliği, elektrod çapının yaklaşık iki katı olur. Uygulama sırasında ilerleme hızı ve ark boyu gerektiği gibi olmazsa ne olur?
Ark boyu fazla uzun tutulursa:
Önce, kaynak sırasında kaba, düzensiz çıtırdılı ses çıkar. çoğu kez ark, kaynak yerinden sapar. kaynak sıçramaları aşırı ölçüde olur. Dikişin yüzeyi düzensiz ve dikiş fazla geniş olur.
Ark boyu çok kısa tutulursa:
Hafif bir buhar düdüğü gibi ses çıkar. elektrod çoğu kez iş parçasına yapışır. Dikiş çok dar ve yüksek olur.
İlerleme hızı çok yavaş olursa:
Dikiş fazla geniş olur. Böylece de zaman kaydedildiği gibi gereğinden fazla elektrod sarf edilmiş olur. Ayrıca iş parçasında çarpılma artar.
İlerleme çok hızlı olursa:
Dikiş çok dar olur.
- Kaynak :
Önce birinci dikişi, sacın kenarına çekip elektrodu dike yakın tutarak ark meydana getirilmeli sonra elektrodu, geri kalan dikişler için yana doğru 10 ile 15 derece kadar eğerek tutulmalıdır.
İkinci dikişi çekmeden önce birinci dikişin cürufunu temizlemeyi unutma ve ürufun zor kalkması halinde, iş parçasını suyla soğututulmalıdır. Her dikiş bir öncekinin ters yönüne çekilmelidir.
Yanyana iki dikiş, birbirinin üzerine 1/3 kadar binmelidir. Aşırı bindirme, dikişi fazla yüksek, yetersiz bindirme ise iki dikiş arasında v şeklinde bir boşluk bırakır.Bu boşluğa cüruf da sıkışabilir.
İş parçasını dikiş sıralarıyla doldurana kadar kaynak işlemi sürdürülecek ve her dikiş, bir öncesinin ters yönünde çekilecektir.
Elektrod çapları :Elektrodlar, kaynak edilecek iş parçasının kalınlığına göre kullanılmak üzere 2-2,5-3,25-4-5-6 mm çaplarında imal edilirler.
TIG kaynağı (Argon Kaynağı)
Argon kaynağında genellikle koruyucu olarak “argon gazı” kullanılır. Argon gazı, soy gazdır yani herhangi bir tepkimeye girmez ve güçlü bir koruma sağlar. Ateşleme özelliklerini ve arkın kararlılığını optimize eder ve helyumdan daha iyi bir temizleme alanı elde edilmesine yardımcı olur. Argona kıyasla dokuz kat daha yüksek olan ısı iletkenliği sayesinde özellikle geniş ve derin bir kayak girimi sağlar. Ayrıca alüminyum ile bağlantılı olarak gözenek oluşumu daha az belirgindir.
Kaynak işlemini gerçekleştirecek ısı, ergime derecesi oldukça yüksek olan tungsten metalinden yapılmış elektrotlar ile kaynatılacak parçalar arasında oluşur. Kaynak bölgesi elektrodu çevreleyen bir lüleden gönderilen argon veya helyum gazı tarafından korunur. Tig (argon) kaynağı yönteminde kullanılan elektrodlar kendileri erimeden, kaynak yapılan gereci ergiterek birleştirmeyi sağlar. Gerekli görüldüğü hallerde ilave kaynak çubukları, oksi gaz kaynağında olduğu gibi, kaynakçı tarafından veya otomatik tel sürme tertibatlarıyla kaynak bölgesine iletilir.
Argon kaynağı, kaynak yöntemine adını veren “Tungsten Inert Gas” kelimesidir. Kaynak, bu kelimenin baş harfleri olarak da adlandırılır ve TIG kaynak olarak geçer.
TIG Kaynağı Donanımını Oluşturan Elemanlar : Akım üreteci – Torç-Koruyucu Gaz Tüpü ve Donanımı-Soğutma Sistemi-Torç üzerinden veya Ayakla Kontrol Edilen Kumanda
TIG Kaynağı Kullanım Alanları ve Avantajları
TIG kaynağı ile kaynak yapılabilir tüm malzeme ve uygulamalar için kullanılabilen çok yönlü bir kaynak yöntemidir. Ana uygulama alanı paslanmaz çelik , alüminyum ve nikel alaşımlarıdır. Konsantre ve stabl ark, cüruf ve çapak olmaksızın yüksek kaliteli kaynatılmış metal temin eder. Bu kaynak yöntemi, kalite beklentisi yüksek olan uygulamalar için tercih edilir.
Argon kaynağı diğer kaynak yöntemlerine göre yavaş bir sistemdir. Yavaş olduğu için ısı girdisi düşüktür. Düşük ısı girdisiyle kaynak yapılması, hassas işçilikler çıkarılabilmesi, ince sacların kaynağında argon kaynağını öne çıkarır.
Argon kaynağı yönteminde, doğru kutuplama ve ters kutuplamanın birlikte kullanıldığı alternatif akım, alüminyum kaynağının sorunsuz işlenmesini sağlar.
TIG kaynağı, ekonomik kaynak yöntemlerinden değildir. Bununla birlikte, güç kaynağı sektöründeki, mekanik ve otomatik uygulamalardaki gelişmeler, TIG kaynağını büyük çaplı üretim için uygun kılıyor. TIG kaynak yöntemi yüksek standart gerektiren uygulama yelpazesinde her zaman ilk tercih olmuştur.
TIG Kaynağı Kutuplama İşlemi: Alüminyum, magnezyum ve berilyumlu bakır dışındaki tüm metallerin kaynağı, tungsten elektrodun negatif kutupta olduğu durumlarda yapılır. Bu işleme doğru akım ve ya doğru kutuplama denir.
MIG MAG KAYNAK DONANIMI
MIG KAYNAĞI :
MIG Kaynağı nedir
Ergime sıcaklıkları birbirine yakın olan iki veya daha fazla metal veya termoplastik malzemelerin; ısı, basınç veya her ikisi birden kullanılarak ve aynı cinsten bir malzeme eklenerek veya eklenmeden birleştirme tekniğine kaynak denir.
MIG/MAG kaynak teknikleri, gazaltı ark kaynaklarıdır. Gazaltı kaynağında kaynak için gereken ısı ihtiyacı, eriyen ve sürekli beslenen bir tel elektrotla, iş parçası arasında oluşturulan ark yoluyla ve elektrottan geçen kaynak akımının elektrotta oluşturduğu direnç ile ısıtması yoluyla üretilir. Kaynak yapılacak bölge, havanın yapabileceği olumsuz etkilerden bir gaz ortamı sayesinde korunduğundan, bu işleme “Gazaltı ark kaynak yöntemi” deriz. Gaz korumasına göre yöntemin adlandırılması değişir. Şayet soy gaz atmosferi altında bir kaynak yapılıyorsa MIG olarak adlandırılır. Aktif gaz koruması altında yapılan kaynak yöntemi ise MAG olarak adlandırılır.
MIG-MAG Kaynağının Avantajları
Yapılacak kaynak, istenen her pozisyonda yapılabilir-Metal yığma hızı, elektrik ark kaynağına göre oldukça yüksektir-Elektrik ark kaynağında görülen sorunlardan biri olan sınırlı uzunlukta elektrot kullanma problemini, MIG/MAG sayesinde ortadan kalkmıştır-Elektrot beslenmesi hiç durmaksızın sürdüğü için, hiç durmadan uzun kaynak dikişleri çekilebilir.
Gazaltı MIG-MAG Kaynağı ile Kaynak Edilebilen Metaller
-Karbonlu Çelikler :Karbonlu çelikler doğru akım ters kutuplamada MAG yöntemiyle kaynaklanabilirler. Bu yöntemde karbondioksit karışımları kullanılabilir. Karışımdaki argon miktarının artması ark kararlılığını arttırır.
-Paslanmaz Çelikler: Paslanmaz Çelik doğru akım ters kutuplamada MIG yöntemiyle kaynaklanabilir. Bu yöntemde saf argon ya da argonca zengin argon-oksijen-karbondioksit karışımları kullanılır.
-Alüminyum ve Alaşımları: Alüminyum ve alaşımları doğru akım ve darbeli akım ters kutuplamada MIG yöntemiyle kaynaklanabilirler. Koruyucu gaz saf argon olmalıdır. Saf helyum veya helyum-argon karışımları da kullanılabilir.
-Nikel ve alaşımları, bakır ve alaşımları :Bu malzemeler de MIG yöntemiyle kaynak edilebilir. Doğru akım ters kutuplama kullanılır. Malzeme kalınlıklarına ve pozisyonlarına uygun tel çapları, akım değerleri ve uygun tel kaliteleri kullanmak gereklidir.
- Günlük Yakıt Deposu Bağlantı Şeması
- Tesisat Bağlantı Formları
-Tek Kazanlı Tek Serpantinli Boyler ve 3 Yollu Vanalı Sistem Şeması
-Çift kazan Güneş Paneli , Çift serpantinli boylerli ve üç yollu vanalı tesisat akım şeması
-Kazan Chiller Boyler Güeş Paneli ve 3 Yollu Vanalı Sistem Şeması
-Kazan ve Yönetim Sistemi Konfigürasyonu
ÇEŞİTLİ ÇAPTAKİ BORULARIN 1 SAATTE SU TAŞIMA KAPASİTELERİ (1 bar basınçta)
Boru Çapları (Inch) |
Boru Çapları (mm) |
Su Taşıma Kapasitesi (Ton) |
3/8" |
16 |
0,6 |
1/2" |
20 |
0,9 |
3/4" |
25 |
1,6 |
1" |
32 |
3,0 |
1 1/4" |
40 |
5,0 |
1 1/2" |
50 |
8,0 |
2" |
63 |
18 |
2 1/2" |
75 |
25 |
3" |
90 |
40 |
4" |
110 |
70 |
YAĞMUR SUYU HESABI ve TESİSATI
Yağmur Suyu Hesabı ve Boru Seçimi
Yağmur Suyu Hesabı ve Boru Seçimi PRATİK HESAPLAMA TABLOSU İÇİN YAZININ ÜZERİNETIKLAYINIZ)
Yağmur Suyu Hesabı illere göre yağış katsayıları ve çatı yüzey alanında düşen yağmur suyu miktarına göre yapılır.
Yağmur suyu tesisat tasarımında dikkat edilmesi gereken konular
1- Yapının her balkonu için ayrı yağmur suyu kolunu ve yer süzgeci yapılmalıdır.
2- Balkon boruları, çatı sularını toplayan düşey borularla ortak olabilmektedir. Ancak Balkon ve yağmur suyu borularına eviye, lavabo vb. cihazların pis su boruları bağlanmamalıdır.
3- Zemin üzeri serbest olarak akıtılacak yağmur borularının altlarına dirsek konmalıdır.
4- Yağmur suları zemin altındaki pis su şebekesine doğrudan bağlanmamalıdır. Yağmur suları zemin üzerine akıtılabileceği gibi her borunun altına bir yağmur rögarı yapılarak, yağmur kanalizasyonuna bağlanabilir. Yağmur suyu rögarları , pis su şebekelerine bağlanması durumunda, S sifonu ile bağlantı yapılmalıdır.
5- Binanın çatı yağmur suları çatının her m² için, cm² veya lt/sn×ha cinsinde çatıya düşen yağmur suyu miktarını bilerek boru çapı hesaplanmalıdır. Şayet binada bulunan balkonlar açık ise çatı alanı hesabına dahil edilmelidir.
Yağmur suyu hesabı geleneksel sistem tasarımı için uygun olup sifonik sistem tasarımı için hesaplamalar ayrı bir makalede yer verilecektir. Bu kısa özet sonrası yağmur suyu hesabı yöntemlerini inceleyelim.
Yağmur Suyu Hesabı 1. Yöntem
S=P x m²’ye düşen yağmur miktarı (cm² ) / 1 m²
P: Çatı alanı + Balkon alanı (m²)
S: Gerekli yağmur borusu alanı (cm²)
A=S/f (cm²)
A=Yağmur borusu kesiti (cm²)
f: Kullanılan yağmur borusu adedi
D=1,13x√A
D: Boru çapı (cm)
Yağmur borusu çap hesabı, yağmur boruları sayısı ve kesitleri göz önüne alınarak farklı çapta boruların kullanılması ile en uygun yağmur boruları seçilir.
Yağmur Suyu Hesabı Örnek:
İzmir ili için çatının m²’si başına 0.75 cm² düşey yağmur borusu hesaplanacaktır.
Çatı Alanı : P = 900 m2
Gerekli yağmur borusu alanı : S = 900 x 0.75 = 675 cm²
Kullanılan yağmur borusu adedi : f= 6 adet (her kolonda olduğu düşünüldü).
Yağmur borusu Kesiti : A = 675 / 6 = 112,5 cm²
Yağmur borusu Çapı : D = 11,98 cm olup Ø125 lik boru seçilmiştir.
Silindirik Boru Kesitleri:
Boru Çapı D:mm |
Yağmur Borusu Kesiti A:cm² |
Ø 50 |
19,55 |
Ø 70 |
38,36 |
Ø 100 |
78,31 |
Ø 125 |
122,34 |
Ø 150 |
175,75 |
Yağmur Suyu Hesabı 2. Yöntem
Belirli bir yatay alana düşen yağış miktarı hesaplanması yöntemi olup 1. yöntemdeki örnek değerler dikkate alınmıştır.
Qr = A x r x φ
A = Yağış alan yatay yüzey- hektar (0,09 hektar – 900 m²)
r = yağış şiddeti L/s.hektar. ( İzmir ili için 416 L/s.hektar kabul edilmiştir. Tablo 2 den yağış miktarına bakılır.)
φ = Akma dağılma şiddeti (çatı eğimi >3 ise 1, Tablo 3 den çatı eğimine göre belirlenir.)
Qr= 0,09 x 416 x 1 = 37,44 lt/s (toplam)
Yağmur borusu adedi = 6 adet
Düşey Yağmur borusu kesiti = 37,44 / 6 = 6,24 lt/sn. (Tablo 1 Den 6,24 l/sn için uygun boru çapına bakılır.)
Düşey Yağmur borusu çapı = 125 mm olarak bulunur.
Tablo 1: Yağmur Suyu Kolon Çapları Hesabı İçin Tablo |
||
Yağmur Debisi lt/s |
Yük Değeri (YD) |
Boru Çapı (Kolon) (mm) |
1,40 |
45 |
100 |
2,10 |
75 |
|
2,80 |
100 |
|
3,50 |
130 |
|
4,15 |
150 |
125 |
4,80 |
175 |
|
5,50 |
200 |
|
6,25 |
235 |
|
7,00 |
270 |
|
7,75 |
300 |
150 |
8,50 |
330 |
|
9,25 |
360 |
|
10,00 |
400 |
Tablo 2 : Bazı şehirlerimizde saniyede yağış miktarı (l/(s x ha)) |
||||||||
Şehir |
ANA |
TAŞMA |
Şehir |
ANA |
TAŞMA |
|||
Acıpayam |
230 |
340 |
Diyarbakır |
189 |
367 |
|||
Adana |
407 |
617 |
Edirne |
376 |
474 |
|||
Adıyaman |
457 |
637 |
Elazığ |
243 |
277 |
|||
Afyon |
261 |
484 |
Erzincan |
159 |
310 |
|||
Ağrı |
211 |
310 |
Erzurum |
239 |
367 |
|||
Aksaray |
246 |
367 |
Eskişehir |
276 |
450 |
|||
Alanya |
415 |
680 |
Fethiye |
307 |
564 |
|||
Amasya |
278 |
500 |
Gaziantep |
311 |
584 |
|||
Ankara |
308 |
400 |
Giresun |
338 |
480 |
|||
Antalya |
551 |
764 |
Gümüşhane |
259 |
414 |
|||
Ardaşan |
279 |
620 |
Hakkari |
125 |
324 |
|||
Artvin |
185 |
380 |
İğdır |
250 |
564 |
|||
Aydın |
202 |
387 |
İsparta |
277 |
594 |
|||
Ayvalık |
346 |
484 |
İskenderun |
453 |
617 |
|||
Balıkesir |
302 |
610 |
Istanbul-Florya |
257 |
534 |
|||
Bartın |
289 |
387 |
Istanbul-Göztepe |
299 |
530 |
|||
Batman |
174 |
324 |
Istanbul-Sarıyer |
375 |
487 |
|||
Bayburt |
281 |
440 |
İzmir |
416 |
614 |
|||
Bilecik |
311 |
430 |
K.Maraş |
232 |
484 |
|||
Bingöl |
167 |
347 |
Karabük |
223 |
407 |
|||
Bitlis |
206 |
334 |
Karaman |
316 |
367 |
|||
Bodrum |
303 |
470 |
Kars |
273 |
434 |
|||
Burdur |
285 |
547 |
Kastamonu |
419 |
557 |
|||
Bursa |
372 |
757 |
Kayseri |
244 |
380 |
|||
Çanakkale |
262 |
550 |
Kırıkkale |
329 |
444 |
|||
Çankırı |
241 |
377 |
Kırklareli |
375 |
510 |
|||
Çorum |
469 |
800 |
Kırşehir |
386 |
794 |
|||
Denizli |
361 |
690 |
Kocaeli |
408 |
604 |
|||
Konya |
249 |
390 |
Kuşadası |
288 |
464 |
|||
Kütahya |
398 |
674 |
Malatya |
284 |
567 |
|||
Manisa |
307 |
444 |
Mardin |
500 |
914 |
|||
Marmaris |
558 |
624 |
Muğla |
357 |
494 |
|||
Muş |
173 |
374 |
Nevşehir |
229 |
334 |
|||
Niğde |
196 |
337 |
Ordu |
328 |
390 |
|||
Rize |
445 |
814 |
Sakarya |
351 |
560 |
|||
Siirt |
249 |
597 |
Sinop |
307 |
680 |
|||
Sivas |
187 |
420 |
Şanlıurfa |
320 |
460 |
|||
Tekirdağ |
371 |
524 |
Tokat |
234 |
404 |
|||
Trabzon |
317 |
487 |
Tunceli |
200 |
354 |
|||
Uşak |
264 |
457 |
Van |
223 |
340 |
|||
Yalova |
506 |
684 |
Yozgat |
317 |
500 |
|||
Zonguldak |
507 |
734 |
Tablo 3: Boşaltma Faktörü |
|
Çatı Yüzeyi |
Boşaltma Faktörü ( ) |
Çatı eğimi > 3°, Beton Çatılar, Rampalar |
1,0 |
Çatı eğimi < 3° |
0,8 |
Çakıl kaplı çatılar |
0,5 |
Yaygın çatı alanı |
0,3 |
Yaygın çatı alanı 10 cm. kalınlığın altında |
0,5 |
Kaynak: MMO/Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Esasları
HANGİ BORU HANGİ TESİSATTA UYGUNDUR
SAC , DOLU MALZEME BORU BÜKÜM AÇILIM HESABI
YUVARLAK SAC BÜKÜMÜ AÇILIM HESABI
ÇEŞİTLİ AÇI VE UZUNLUKTA DOLU MALZEME BÜKÜMÜ AÇINIM (KESME) HESABI
SAC AÇILIM HESABI
PASLANMAZ ÇELİK KALİTE ÇEŞİTLERİ VE KULLANIM ALANLARI
|
|||
|
|
|
|
304 |
Paslanmaz çeliğin temel çeşididir. 400°C'ye kadar olan sıcaklıklarda yüksek oksidasyon sağlar. Mekanik direnç ve sürtünme mukavemeti çok iyidir. |
Mutfak eşyaları, evyeler, ev aletleri, endüstriyel mutfaklar, kimya ve petro kimya sektörü, gıda sektörü, otomotiv sanayi, eşanjör ve boyler üretimi. |
|
|
|
Kağıt sanayi, süthane ekipmanları, sabun sanayi, deri sanayi, kimya endüstrisi, petrol endüstrisi, kazan yapımı, ısı değiştiriciler |
|
|
Bünyesindeki titan ilavesi ile korozyona karşı mukavemeti arttırılmıştır. Yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır. |
Rezistanslar, egzost boruları, havacılık endüstrisi, bira fabrikaları, kimya endüstrisi. |
|
|
600°C'ye kadar olan sıcaklıklara dayanıklıdır. Mekaniksel kopma ve büzülme mukavemeti oldukça iyidir. Bünyesindeki molibdenden dolayı oksidasyon ve asitlere dayanıklıdır. |
Kimya, petro kimya endüstrisi, buhar kazanları, ısıya mukavim eşanjörler, çeşitli kazan uygulamaları. |
|
|
316 kalite paslanmaz çeliğin düşük karbonlu versiyonudur. 400°C'ye kadar olan sıcaklıklara dayanıklıdır. |
Kimya, petro kimya endüstrisi, kağıt endüstrisi, nükleer mühendislik, süthane ekipmanları. |
|
|
316 kalite paslanmaz çeliğin titanyumlu versiyonudur. Yüksek sıcaklık ve oksidasyon mukavemetine sahiptir. |
Kimya, petro kimya endüstrisi, pompa ve kompresör parçaları, kazanlar, fırınlar ve ısı değiştiriciler. |
|
|
1050°C'ye kadar olan sıcaklıklarda oksidasyon mukavemeti yüksektir. |
Yüksek sıcaklığa dayanıklı ekipmanların ve parçaların üretiminde. |
|
|
1100°C'ye kadar olan sıcaklıklarda oksidasyon mukavemeti yüksektir. |
Fırın parçaları ve yüksek sıcaklıklara dayanımlı ekipmanlar, kimya, petro kimya endüstrisi. |
|
|
1100°C'ye kadar olan sıcaklıklarda oksidasyon mukavemeti yüksektir. |
Fırın parçaları ve yüksek sıcaklıklara dayanımlı ekipmanlar, kimya, petro kimya endüstrisi. |
|
|
|
|
|
|
SIHHI TESİSAT ARIZALARI VE ÇÖZÜMLERİ :
|
ATIK SU TESİSATLARINDA ARIZALARIN ONARILMASI
Atık Su tesisatları yapıldıktan sonra
Sifonlarda Olabilecek Arızalar.
Her Sıhhi tesisat elemanının (gerecinin) atık su giderinin hemen altına bir sifon konur. Kötü kokuların ve gazların yapı içerisine sızıntısını önler. Bunu, sifon içindeki su perdesi ile yapar. Sifonlar tamir edilmesi gerektiğinde parçalar halinde ayrılabilir. Sifonların girişinde saç, sabun ve atıkları engelleyecek şekilde süzgeçli bir bölüm bulunur.
Banyoda sıhhi tesisat gereçlerine bağlanan boşaltma boruları, çoğunlukla duvarların döşemeye yakın
Yerlerinde ve döşemede sıva altında yer alır.
|
ATIK SU TESİSATINDA OLABİLECEK ARIZALAR
Yapılarda kullanma yerlerinde oluşan pis ve kirli suları, yağmur sularını ortamdan uzaklaştıracak şehir kanalizasyonlarına ya da fosseptik adını verdiğimiz çürütme çukurlarına ileten tesisatlara atık su tesisatları denir. Yalnız yağmur suları fosseptik çukurlarına bağlanmaz Atık su tesisatları hatalı montaj, yanlış veya uzun süreli kullanım , darbe, gerilme sonucu arıza yaparlar.
Atık su tesisatlarında oluşabilecek arızalar ve tespitleri için aşağıdaki tabloda verilmiştir.
|
TEMİZ SU TESİSATINDA OLABİLECEK ARIZALAR
Şehir su şebekesinden gelen temiz suyu su sayacından kullanım yerine kadar ileten boru ağına temiz su tesisatı denir. Temiz su tesisatı tekniğine uygun yapılmazsa, bitirildikten hemen sonra veya zamanla arızalar meydana gelir.
Bu arızalara neden olan yanlış montaj, yanlış kullanım, darbe, gerilme, hatalı malzeme kullanım ve malzeme ömrünün dolmasıdır.
Soğuk Su Tesisatında Olabilecek Arızalar
|
TEMİZ SU TESİSATINDA OLABİLECEK ARIZALAR
Şehir su şebekesinden gelen temiz suyu su sayacından kullanım yerine kadar ileten boru ağına temiz su tesisatı denir. Temiz su tesisatı tekniğine uygun yapılmazsa, bitirildikten hemen sonra veya zamanla arızalar meydana gelir.
Bu arızalara neden olan yanlış montaj, yanlış kullanım, darbe, gerilme, hatalı malzeme kullanım ve malzeme ömrünün dolmasıdır.
Sıcak Su Tesisatında Olabilecek Arızalar
|
Tesisatlar yapıldıktan sonra kullanım sırasında bazı arızalar vermektedi,r bunlar da yoğunlukla tıkanıklık , muf ve boru çatlakları , contaların görevlerini yapamalarından kaynaklanmaktadır.
Banyo küvetinde tıkanabilecek kısımlar/ ...../ Borularda tıkanabilecek bölümler
TUVALET TIKANIKLIĞI NASIL AÇILIR?
Tuvalet tıkanıklıkları için, tesisatçıya gerek kalmadan birçok tıkanıklığı kendiniz giderebilirsiniz. Birçok tuvalet tıkanıklığı; tuvalet pompası, sıcak su, karbonat ve sirke ile yapılan yöntemler ile temizlenebilir. Tuvalet tıkanıklığına evde çözüm yöntemleri, sadece yüzeysel tıkanıklıklar için geçerlidir. Daha derindeki tıkanıklıklar için, Tesisatçı gerekecektir.
TUVALET POMPASI KULLANIMI
Tuvaletin taşmasını önleyin. Eğer tuvaletinizin sifonuna bastıktan sonra düzgün şekilde suyu gitmiyorsa sifona bir daha basmayın. Tuvaletin suyu akmadığı için taşmasına sebep olacaktır. Bunun yerine sifonun vanasını kapatın. Vanayı kapatmak tuvalet giderine daha fazla su gitmesini önleyecektir. ( tıkanıklığın daha derinlerde olduğu düşünülürse su ne kadar çok birikirse o kadar sıkıntı olur)
Pis suyun ortalığı kirletme ihtimali karşı, çevresine gazete ve ya kâğıt havlu yerleştirin. kokuları minimum seviyeye indirmek için pencereyi açın ya da havalandırma fanını çalıştırın.
Eğer ciddi bir tıkanıklık var ise, bir çift kauçuk eldiven giyin. Tuvaletler sağlıklı değildir. Dirseğe kadar uzanan kauçuk eldivenler kullanmalısınız. Hijyene dikkat edin
Tıkanıklık sebep olan cisme ulaşıp ulaşamadığınıza bakın, görebiliyorsanız, mümkünse ulaşıp tuvaletten çıkarın.
Kaliteli bir pompa kullanın. Büyük boy, dayanıklı, kauçuk bir pompa kullanmak önemlidir. Yuvarlak şekilli ya da alt kısmında kilitlenme yapacak kıvrımlı kauçuk kenarlı olanlardan olabilir.
Eğer pompanız güzelce vakumlamıyorsa, sızıntıyı önlemek için pompanın etrafını bir bez parçası ile sarın.
Kullanmadan önce pompayı sıcak suya tutun. Bu pompanın güzel bir şekilde vakumlamasını sağlayacaktır.
Pompayı tuvalet taşının içine sokun. Pompanın deliği tamamen kapadığından emin olun. Tuvalet pompasının etkili olması için tuvaletin içinde biraz su olması gerekir. Tuvaletin içinde birikmiş su yoksa biraz su ilave edebilirsiniz.
Tuvalet pompası deliği tamamen kapatacak şekilde pompalayın. Önce yavaşça pompalayın, çünkü ilk pompalama işleminde delikten içeri hava girecektir. Su giderden akmaya başlayana kadar güçlü bir şekilde pompalamaya devam edin. Tıkanıklık açılana kadar bu işlem 15 dakika kadar sürebilir. Giderin tıkanmasına sebep olan cismin, sert bir cisim olmadığından emin olduğunuz sürece pompalamak yetecektir. Hemen etki etmeyebilir ancak bir süre işlemi tekrarladığınızda tuvalet tıkanmasına çözüm olacaktır.
Su akıp akmadığını kontrol etmek için sifonu çekin. Eğer pompalama işlemi sonrası klozetin içindeki su boşaltıyorsa fakat su kolay akmıyorsa, pompalamayı bırakıp klozete su doldurun. Sifonu çekmeniz, gider içinde basınç uygulayacaktır. İnatçı tıkanıklıklar bu işlemi birkaç kez tekrarlamanızı gerektirebilir.KİMYASAL KULLANIMI
Bir gider açıcı kimyasal kullanmayı deneyebilirsiniz. Atık pisliğini sıvılaştıran, kimyasal bir ürün bulun. Bu gider açıcı kimyasallar bazı sistemlerde atığı ayrıştırmak için kullanılır.
Bu tür ürünler genelde marketlerden satın alınabilir. Gider açıcı kimyasallar, gider borularına yani pimaşlara zarar verebilir, aşırı kullanımdan kaçınınız.
Bu yöntem sadece organik atıklarda işe yarayacaktır, sert cisimler üzerinde işe yaramaz. Tıkanıklığın sebebi tuvalet atığı değil de yabancı cisimse, başka bir yol denemelisiniz.
Kimyasal üzerindeki talimatları izleyin. Tuvalet gideri için tavsiye edilen miktarda kimyasal ürünü dökün. Muhtemelen, gider açıcı kimyasalların tıkanıklık üzerindeki işlevlerini yerine getirmeleri için gece boyu beklemek gerekir. Tıkanıklık gittiğinde tuvalet gideri de düzelmiş olmalıdır.EV YAPIMI GİDER AÇICI
2 litre kadar su ısıtın. Eğer giderinizde bazı organik sebeplerden dolayı sık sık tıkanıklık meydana geliyorsa; sıcak su, karbonat ve sirke birleşimi genellikle gider açıcı kimyasallar kadar iyi iş yapacaktır. 2 litre kadar su kaynatıp, diğer maddeleri tuvalet taşından içeri dökün ve suyun bir süre soğumasını bekleyin.
En az 2 litre su kullanın. Daha çok olabilir ama daha az miktarda olmaması gerekir.
Suyun sıcaklığı önemli, kaynar halde olmamalıdır çünkü çok sıcak su, tuvalet taşını veya giderini çatlatabilir.
1 fincan karbonat ve 2 fincan sirkeyi tuvalete boşaltın. Karbonat ve sirke, tıkanıklığı çözmek için kimyasal bir süreç başlatır. Sıklıkla saf beyaz sirke kullanılır ancak her türlü sirke işe yarayacaktır.
Elinizde karbonat ve sirke yok ise, tuvaletin içine bir miktar bulaşık deterjanı eklemeyi deneyin. Deterjan kayganlaştırıcı özelliği sayesinde tıkanıklığı gevşetmeye yardımcı olacaktır.
Bu yöntem, sert cisimlerin sebep olduğu tıkanıklıklarda pek işe yaramaz.
Sıcak suyu tuvalete dökün. Suyu klozetin dibine yakın yerden dökün, kaynar su olmamasına dikkat edin.
Karışımı tuvaletin içinde gece boyu bekletin. Sabah, su giderden akıp gitmiş olmalı. Ev yapımı tıkanıklık açma yöntemi, organik materyallerin(tuvalet atığı, kireç vb.) sebep olduğu tıkanıklığı başarıyla temizleyebilir. Eğer su ikinci denemenizde hızla akıp gitmezse, tıkanıklığa sebep olan sert bir cisim olabilir. Ucu kanca şeklinde olan bir tel ya da lavabo açma teli kullanın.
LAVABO AÇMA TELİ
Tuvalet açma teli veya lavabo açma teli edinin. Tuvalet açma telleri nalburlarda bulunmaktadır, gider borusunun kıvrımları içinden geçip bir telin gidebileceğinden derine inebilen esnek bir araçtır. En iyi tel, tuvaletin taşını çizmeden ya da hasara uğratmadan tuvalet tıkanıklığını temizlemek için özel olarak tasarlanmış klozet açma aracıdır.
Telin bir ucunu gidere sokun. Tıkanıklığı ya da tıkanıklık sebebini hissedene kadar teli giderin içine itmeye devam edin.
Teli giderin içinde döndürüp itin. Telin amacı; tıkanıklığa sebep olan cismi daha küçük parçalara ayırarak hareket etmesini sağlamaktır.
ELEKTRİK SÜPÜRGESİNİ KULLANMAK
Elektrik süpürgesi ile tuvalet tıkanıklığınızı açabilirsiniz. Eğer pompalamayı ve telle açmayı deneyip bir sonuç alamadıysanız, elektrik süpürgesini deneyebilirsiniz. Sıradan bir süpürge kullanmayın.
Elektrik süpürgesi için boru içinde su olmaması gerekir. Elektrik süpürgesi kullanmak için tuvalet, sudan ve tüm diğer birikintilerden arınmış olmalıdır.
Süpürge hortumunun ucunu gidere yerleştirin. Tuvalet deliğinin birkaç cm içine itin. Hortumu yerleştirdikten sonra, giderin deliğinin açık kalan kısımlarına eski bir havlu sarın.
Süpürgeyi çalıştırın. Gider tıkanıklığı sorununu çözmek için bir elinizi kullanıp havlular üzerinde basınç oluşturun, bir kaç dakika makineyi çalıştırın. Süpürgenin tıkanıklığı emmiş olması gerekir.TEMİZ SOĞUKSU TESİSATINDA PRATİK BİLGİLER
* Temiz su tesisatı düz olmalı ve yatay gidişlerde hava tahliyesi için gidiş yönünde hafif bir eğim verilmelidir. Hava tahliyesi için en üst noktada havalık, sistemin boşaltılması için en alt seviyede boşaltma musluğu bulunmalıdır.
* Üst üste yatay boru demetlerinde yüzeyde yoğuşan suyun alttaki borulara zarar vermemesi için soğuk su borusu en altta olmalıdır.
* Dağıtım hattı ve kolon hatları açıktan geçmeli, kolonlar mümkünse tek tek sistemden ayrılabilir olmalı (kolon vanası ile) ve yine her kolon bağımsız olarak boşaltılabilir olmalıdır.
* Yatay kat dağıtımında borular banyo ve mutfak duvarlarına döşenmelidir. Kesinlikle döşeme ve tavandan boru geçirilmemelidir.
* Duvar içinde kalan soğuk su boruları üzerine ısı izolasyonu yapılmalıdır. Terlemeye karşı izole edilen borular daha uzun ömürlü olur.
* Hidrofor varsa hidrofordan sonra, yoksa su saatinden sonra bir basınç regülatörü konulması tavsiye edilir. Böylece su kullanma yerlerinde basınç değişmeyecek ve gereksiz su tüketimi önlenecektir. Eğer bütün kat girişlerinde regülatör varsa buna gerek duyulmayabilir.
* Her kattaki kat dağıtım hattı (veya her daire) bağımsız olarak sistemden ayrılabilmelidir. Bunun dışında merkezi sıcak kullanma suyu tesisatı da soğuk su sisteminden bağımsız olmalıdır.
* Bas rezervuar hattını ayırmalı veya oteller gibi uygulamalarda her WC grubu su girişine basınç düşürücü ve şok emiciler konulmalıdır.
* Banyo şaftları içinde kalacak sıcak su sirkülasyon ve soğuk su borularının izolasyonu şaftlar kapanmadan yapılmalıdır.
* Galvanizli boruyu sabitlemek için ankastre galvanizli borular zift, koruyucu bant vs. malzeme ile korunmalıdır.
* Banyo – WC – Mutfak için çekilen galvanizli borular üst kotlardan monte edilmeli, branşmanlar aşağı doğru bırakılmalıdır. (boru ucundan girebilecek harç, taş, vb. parçalar ana boruyu tıkamaması için)
* Temiz su boruları soğuk bölgelerde dış duvar içinden geçirilmemelidir. Temiz su borularında terlemeye karşı izolasyon yapılmalıdır. Bu izolasyonun buhar kesici ile yapılması ve kelepçe, konsol detaylarında soğutulmuş su tesisatlarındaki detayların kullanılması gerekir.
* Helalar yalnız rezervuar aracılığı ile temiz su tesisatına bağlanmalıdır. Bideler, bağımsız su tesisatı olmadığı sürece kullanılmamalıdır.
* Galvaniz, boruyu havaya karşı korur. Döşeme içinden geçirilen galvaniz borular zamanla delinir. Döşeme içinde galvanizin koruma özelliği yoktur.
* Tünel kalıp sistemlerinde banyo tesisat borularını asma tavan içinden geçirip, perde içinde düşey monte etmek pratik olmaktadır.
* Villa tesisatlarında masajlı duş kullanılıyor ise boru çapı en az 1″ olmalıdır. Bu durumda hidrofor basıncı arttırılmalı, alt basınç 30 mSS, üst basınç 40 mSS olmalıdır.
* Villalarda su debisi belirlenirken, bahçe sulama göz önüne alınmalıdır. Bahçe sulama yokken debi 1,5 m3/h, varken en az 3 m3/h alınmalıdır.
* Temiz su tesisatında oluşan sesin nedeni su basıncının fazla olmasıdır. hidrofor çıkışına basınç sabitleyici montajı, sistemdeki basınç kademelerinin doğru düzenlenmesi ve daire girişlerine basınç düşürücü montajı yapılmalıdır.
TEMİZ SICAK SU TESİSATI PRATİK BİLGİLER
* Duvar içinde kalan kullanma sıcak su ve sirkülasyon boruları üzerine ısı yalıtımı yapılmalıdır.
* İyi bir boylerde aranması gerekli özellikler: Yüksek sıcak su üretim kapasitesi, Hijyen ve Lejyoner hastalığına karşı termik dezenfeksiyon imkânı
* Boyler ile kullanma noktası arasındaki mesafe 12 metreyi geçerse Hollanda normlarına göre, kullanma suyu sirkülasyon pompası koymak gerekir.
* Mimari planlamada boyler banyoların altına yerleştirilirse sirkülasyon pompasına ihtiyaç olmayabilir.
* Boylerlerde kapalı genleşme deposu kullanılması önerilir.
* Kullanma suyu sirkülasyon pompasının çalışma sürecinde kaybedilen ısı maliyeti yüksek olduğu için kullanılmadığı zaman kapatılmalı ya da kullanma suyu sirkülasyon pompasının otomatik panelin zaman saatinden kumanda almalıdır.
* Yoğuşmalı kazanların drenajını pis su borusuna direkt bağlanmamalıdır. Kanalizasyondan gelebilecek metan gazı patlamaya neden olabilir.
- 40 cm. yükseklikte sifon yapılmalı ve sifon üst ucu serbest olmalı, conta kullanmamalı ve drenaj suyu bir huni ile sifona akmalıdır.
* Bakır borular akış doğrultusunda çelik borudan sonra yerleştirilmelidir.
* Çek valfler kapanınca ses yapmamalıdır. Bunun için disk tipi contalı çek valfler kullanılmalıdır.
* Uzun ve düz sıcak su ve sirkülasyon hatlarına kompansatör takılmalıdır. Yüksek yapılarda bu borulara her 10 katta bir kompansatör konulmalıdır.
* Boyler kullanma suyu devresinde galvanizli boru ve pirinç şiber vana kullanılmalıdır.SELENOİD VALF NEDİR VE SEÇİMİNDE DİKKATE ALINMASI GEREKEN DURUMLAR
Solenoid valfler tüm sistemlerde, (Hava, su, buhar, gaz,vakum hatları yakıt ve yağla)r elektrikle enerjilenerek veye enerjilenmeyerek akışkanı kontrol ederler. Solenoid valfler; kapama vanası, açma vanası, dozajlama vanası, dağıtım vanası veya karıştırma vanası olarak kullanılabilirler. Bu sebeple 2 veya daha fazla yollu olarak üretilebilirler. 2 yollu selenoid valflerin iki bağlantı (akışkan için giriş ve çıkış yolları) noktası ve bir orifisi var iken; 3 yollu solenoid valflerde ise üç bağlantı noktası ve 2 ayrı orifis vardır.
Vana Fonksiyonları
- 2 yollu on/off mu? Yoksa 3 yollu gibi çoklu portlu bir valf mi isteniyor?
- Normalde açık mı? Kapalı mı?
- Valf seyrek mi yoksa sık mı çalışma yapacak?
Akışkan Tipi
- Vananın içinden geçen sıvı veya gazın cinsi nedir?
Hava veya soygaz sistemleri, beraberinde bir takım yağ veya kimyasalları barındırabilir. Bu ise, valf diyaframı veya bileşen malzemelerini etkileyebilir. Kimyasal dayanım kontrolü önemlidir.
Debi
- Yaklaşık olarak istenilen debi nedir?
Valf debi katsayısını baz alarak hesaplanabilir (Cv). Formüller interette bulunabileceği gibiGüç Kaynağı
- Valf(ler)in belirli bir watt/VA değerinde mi beslenmesi gerekiyor?
- Valf(ler), akü ile mi beslenecek?
Çevresel Şartlar (Çalışma Ortamı)
- Valf(ler)in yüksek sıcaklık, korozif veya yüksek titreşimli bir ortamda çalışma ihtimali varmıdır? Kısıtlı montaj alanı? Kısıtlı enerji kaynağı? Çeşitli ürün belgelendirmesi gereklimidir?
Çevresel çalışma şartları, valf seçimini direk olarak etkiler.
Bağlantılar
- Hat bağlantı çapı ve tipi nedir?
- Ne tip bir elektriksel bağlantı gereklidir?
BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ VANA NEDİR ,MONTAJI VE AYARI
Suyun fazla basıncına dayanamayan borular patlar armatürler bozulur . Basınç düşürücü bu vanalar, basıncı normal seviyeye indirerek borulardaki patlamayı ve armatürlerin bozulmasını önler. Basınç düşürücü vanaların görevi, hava tesisatı, su tesisatı, korozyon yapmayan akışkanlarda ve gaz tesisatındaki basınç dalgalanmalarını dengeleyerek bozulmalarını engeller.
BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ VANANIN MONTAJI
Basınç düşürücü vanalar, her dairenin su sayacından sonra takılır. Kombi su girişi alanlarında da kullanımı uygundur. Böylece su basıncının dalgalanması yüzünden evinizdeki tesisatlar ve cihazlar zarar görmeyecektir.
Günümüzde sık sık karşılaştığımız bir durum boruların patlamasıdır. Bu durum sonrası bunun nedeni araştırılır. Ancak genellikle su borularında yüksek basınç sonrası boru patlakları gözlemlenebiliyor. Elbette bu tür boru patlamaları veya çatlakları sadece yüksek basınçtan kaynaklanmıyor. İşçilik ve kullanılan boruların kalitesi de buna sebep olabiliyor.
Basınç düşürücü vana montajı yapılırken ,tesisat mümkün olduğunca kirliliklerden arındırılmalıdır. Bu vana takılmadan önce genellikle önerilen bir filtre takılmasıdır. Rakorlu bağlantı kullanmak önerilir. Basınç düşürücü Vana mevcut yerdeki duruma göre dikey veya yatay şekilde bağlanabilir. Bu basınç düşürücü vana kesinlikle gövdesi üzerinden sıkılmamalıdır. Bu vana bağlanırken en çok dikkat edilecek husus akışın yönünün doğru yapılmasıdır.. Bu sistem üzerine nipel ya da boru bağlanabilir.
BASINÇ DÜŞÜRÜCÜ VANA AYARININ YAPILMASI
Basınç düşürücü vanalar, fabrika ayarları olarak 8 bar giriş basıncına, çıkışı 3 bar olarak ayarlayarak piyasaya sürülürler. Eğer vananın basıncını kendiniz ayarlamak istiyorsanız, aşağıdaki adımları uygulayın.
Basınç düşürücü vana takılınca bunun kontrolü de yapılmalıdır. Bunun için ise ilk adım olarak vananın altındaki plastik kapağı çıkarıp, vananın içindeki basınç ayarlama vidasını ayarlamalısınız. Burada bu iş için uygun alyan kullanılmalıdır. Eğer vanadaki çıkış basıncını arttırmak istiyorsanız, alyanı saat yönüne çevirmeniz gerekir. Düşürmek için ise tam tersi şekilde yapılmalıdır. Çıkış basıncını kontrol etmek istiyorsanız, bunun yolu da vanayı monte ettiğiniz tesisata bağlı bir musluğu açıp kapamalısınız. Tüm muslukların kapalıyken basınç değerinizi ölçebilirsiniz. Aynı zamanda bu vanaların üzerindeki kör tıpaya bir manometre takarsanız, ayarlamak istediğiniz basıncı görmeniz de mümkün olacaktır. Her zaman kaliteli olanlar tercih edilmelidir.
- ANA YAKIT DEPOSU MONTAJ ŞEMASI
PDF Sİ İÇİN RESMİN ÜSTÜNE TIKLAYINIZ
BORULARDA MESNET MESAFELERİ PDF İÇİN RESMİN ÜSTÜNE TIKLAYINIZ